Straatnamen Breda Centrum

In de middeleeuwen was Breda omringd door een stadsmuur.

De Koevoet is een van de weinige stegen in de binnenstad die nog een min of meer florissant leven leidt. De doodlopende steeg loopt vanaf de Sint Janstraat tussen de nummers 22 en 24 naar het zuiden.

De Cingelstraat ligt in het verlengde van de Schoolstraat.

De Kraanstraat loopt van de Schoolstraat naar de Haven.

In 1682 werd de vesting Breda gereconstrueerd. Daarbij werden de stadspoorten verplaatst, zodat men niet meer rechttoe rechtaan de stad binnenkwam, maar met een knik van de poort de hoofdstraten bereikte.

De Zandpoort is een doodlopende steeg aan de zuidzijde van de Akkerstraat. De straatnaam is officieel, maar een straatnaambord ontbreekt.

In 1876 werd de Straatweg van Breda naar Ginneken, die oorspronkelijk meer naar het westen lag, verlegd naar het huidige tracé van de Nieuwe Ginnekenstraat. In het adresboekje staat de nieuwe straat nog onder de naam Ginneken Steenweg, maar bij raadsbesluit van 15 april 1882 werd hij de Nieuwe Ginnekenstraat genoemd, uiteraard omdat hij in het verlengde van de Ginnekenstraat ligt.

De toponymist Chr. Buiks vond het gebied de Donk al vermeld in 1479. Het was een beemdengebied en polder ten noorden van Breda en ten westen van de rivier de Mark. Donk betekent ‘opduiking in moerassig gebied’.

De Ridderstraat is een belangrijke winkelstraat in het hart van Breda.

De Torenstraat is de straat die onder de Grote Toren langs loopt.

De Karrestraat is een belangrijke winkelstraat in het hart van Breda.

De Eindstraat is een belangrijke winkelstraat in het hart van Breda.

De Brugstraten vormen een belangrijke winkelstraat in het stadshart.

De Lange Brugstraat is een belangrijke winkelstraat in het centrum.

De Brugstraten vormen een belangrijke winkelstraat in het stadshart.

De Reigerstraat ligt in het uitgaanscentrum van Breda.

De Havermarkt staat tegenwoordig vooral bekend als uitgaanscentrum.

De smalle Schoolstraat ligt bij de Havermarkt.

Op de Vismarktstraat werd de vis verkocht.

De binnenstad van Breda wordt doorschoten met oude stegen.

De naam Vismarkt is geen officiële straatnaam.

Na de heropening van de Haven is het hier weer levendig geworden.

De Veemarktstraat is een gezellige winkelstraat in het hart van Breda.

Na de stadsbrand van 1490 zijn de zogenaamde nieuwstraten aangelegd.

De Houtmarkt is geen marktplein, maar een straat bij de Oude Vest.

De Oude Vest vormt een cirkel die rond de kleine binnenstad loopt.

De Molenstraat is de smalle straat naar de Nieuwe Veste.

De St. Janstraat (geen echte winkelstraat) heeft toch leuke winkeltjes.

De huidige Jan van Polanenkade is een dwarsstraat van de Markendaalseweg. Water zullen we hier tevergeefs zoeken, de straat is al lang geen kaai meer. De Jan van Polanenkade liep oorspronkelijk van de Tolbrug langs de rivier de Mark tot aan de Oede van Hoornestraat.

De Boschstraat is een van de drie uiteinden van de binnenstad.

De oorspronkelijke verbinding met Princenhage liep via de Haagdijk, de Nieuwe Huizen en de haagpoort naar de Haagweg. In 1875 werd de huidige Nieuwe haagdijk aangelegd, die bij raadsbesluit van 29 september 1877 zijn naam kreeg, uiteraard omdat hij in het verlengde van de Haagdijk ligt. Zie ook onder die naam.

De stadsarchitect A.J.F. Cuypers merkte in een notitie uit 1873 of 1874 op dat de Singelvaart van de Gasfabriek tot de Antwerpsepoort zeer geschikt was voor fabrieken, leg- en losplaatsen voor hout, stenen, puin en bagger en voor mestplein, de huidige Tramsingel en Nijverheidssingel dus

De Middellaan was vóór 1971 een van de langste straten van zestien meter breed. De Middellaan en de straten daar om heen vormden een raster van haaks op elkaar staande straten. De inspiratie voor dit raster kwam duidelijk uit Berlijn of misschien wel uit Amerika. Van Gendt heeft in zijn ontwerpen uitdrukkelijk niét gekeken naar Parijs met zijn stelsel van boulevards en sterpleinen.

De Stationsweg (inclusief de huidige Spoorstraat) en het Stationsplein werden aangelegd, samen met de spoorlijn naar Tilburg, in 1863. Van het begin af aan werd het Stationsplein met die naam aangeduid. De naam werd bevestigd bij raadsbesluit van 20 december 1873.

Op 6 december 1873 stelde de gemeenteraad voor het eerst straatnamen vast voor nieuwe straten op de geslechte vestinggronden, onder andere die van de Willemstraat bij het stati­on, uiteraard genoemd naar de regerende koning Willem III (1817-1890, regeerde 1849-1890). Iets later, op 12 mei 1874, was het 25-jarig regeringsjubileum van koning Willem III en wellicht dat de naamgeving daarmee samenhangt.

De Nieuwe Boschstraat werd aangelegd in 1876. In 1881 werd hij door het rijk overgedragen aan de gemeente onder de naam Verlengde Boschstraat. Bij gemeenteraadsbesluiten van 8 oktober 1892 en 26 januari 1895 kreeg hij de naam Nieuwe Boschstraat, uiteraard omdat hij in het verlengde van de Boschstraat ligt.

In 1874 werd onder andere de Nieuwe Prinsenkade door het Rijk aan de gemeente overgedragen. Hij kreeg zijn naam bij raadsbesluit van 29 september 1877, uiteraard omdat hij in het verlengde van de Prinsenkade ligt.

Voordat de wallen werden geslecht, was dit de geliefkoosde wandelgebied van de Bredanaars Na de ontmanteling namen de singels deze taak over. In 1874 al werd de singelweg beplant met bomen. In 1877 kreeg de huidige Nassausingel de naam Oostbinnensingel.

De grootste uitbreiding van fabrieken op de geslechte vestingwerken zou plaats vinden in de omgeving van de huidige Tramsingel en de Nijverheidssingel. De reden dat industriële ontwikkeling daar werd toegelaten zal zijn dat er op dat moment al een industriegebied was ontstaan aan de westzijde van de Mark. Industrie was bovendien gebonden aan de aanwezigheid van bevaarbaar water. Wat nog aan de vroegere nijverheid herinnert zijn de bolders die op regelmatige afstand aan het water staan. Tot in de jaren vijftig legden hier schepen aan.

Ter plaatse ongeveer van de huidige Adriaan van Bergenstraat lag tot 1982 de Zoutstraat. Deze liep van de Prinsenkade bij de Hoge Brug naar de Leuvenaarsstraat. De Zoutstraat werd samen met de Prinsenkade aangelegd in 1613 als een nieuwe stadswijk.

De oudste vermelding van deze steeg is uit 1553. Hij had toen nog geen naam. In 1656 wordt hij aangeduid als Peerloopzeersteeg. Hier vlak bij woonde iemand, Peer genaamd, die erg moeilijk liep, vandaar.

Sinds de heropening van de Haven ligt de Prinsenkade weer aan het water. In augustus 2015 is langs de Prinsenkade een steiger aangelegd voor recreatieve scheepvaart. In juli 2014 al is langs de Nieuwe Prinsenkade een steiger aangelegd voor passanten.

De Ginnekenstraat is een van de belangrijkste winkelstraten in het centrum van Breda. De Ginnekenstraat, Eindstraat, Karrestraat, Torenstraat en Vismarktstraat moeten dateren uit de twaalfde eeuw.

Dit zijstraatje van de Ginnekenstraat wordt voor het eerst genoemd in 1804 als de Rul. De Rul was eigenlijk de naam van een riviertje dat hier lag. Dit werd, althans het gedeelte ten oosten van de Ginnekenstraat, waarschijnlijk gedempt in 1682, toen de vestingwerken gewijzigd werden en hier de Lange Stallen werden gebouwd.

De Akkerstraat is een van de zijstraten van de Ginnekenstraat. Toen Breda nog omringd was door stadsmuren lagen de Ginnekenstraat (toen nog het Ginnekenseinde) en de Akkerstraat buiten de muur. De Akkerstraat liep vanaf het Ginnekenseinde zeer ver door naar het oosten en sloot verderop aan op de Lovensdijk.

Het beleid van de gemeente Breda is oude stegen en gangen te behouden en indien mogelijk een nieuwe functie te geven. De Doelsteeg loopt van de Ginnekenstraat naar de Concordiastraat. In de steeg bevinden zich diverse winkels. Er is vrij veel voetgangersverkeer door de steeg. Sint Jorisdoelen De latere Doelsteeg wordt genoemd vanaf 1524, maar alleen als particuliere gang, dus niet als openbare weg. Het Sint Jorisgilde, dat schoot met de kruisboog, had oorspronkelijk zijn doelen bij het Valkenberg in de toen zo genaamde Doelstraat (later werd dit straatje de Zwaanstraat genoemd). In 1644 moest dit gilde zijn doelen ontruimen. Het kreeg van de stad nieuwe doelen toegewezen aan de tegenwoordige Doelsteeg.

Op het kadastraal minuutplan van 1824 kunnen we de Doelsteeg nog goed bekijken. De straat, die toen het Zwaanstraatje heette, begon aan de Boschstraat en liep dood tegen het park Valkenberg

In 1682 werd de vesting Breda gereconstrueerd. Daarbij werden de stadspoorten verplaatst, zodat men niet meer rechttoe rechtaan de stad binnenkwam, maar met een knik van de poort de hoofdstraten bereikte.

De Bouwerijstraat is een van de smalle straatjes aan de noordzijde van de Boschstraat. Voorheen gaf dit straatje vanaf de Boschstraat toegang tot de Bouwerij, de bouwhoeve van het kasteel, vandaar de naam.

De Pasbaan is een straatje aan de zuidzijde van de Boschstraat. Vóór 1391 had het klooster van Sint-Catharinadal, gevestigd in de huidige Kloosterkazerne of het Casino, een wagenweg langs de vest aan de westzijde van het Gasthuis, het huidige MOTI.

Het straatje de Beijerd bestaat niet meer. Sinds 1977 is het opgenomen in de brede straat de Vlaszak.

Een straat die de Nieuwstraat heet is meestal een van de oudste straten van een stad. Zo ook de Nieuwstraat in het hart van Breda.

Het Kloosterplein is een moeilijk te begrenzen ruimte aan de rand van de binnenstad, op de overgang van de Oude Vest naar de Vlaszak.

Dit mooiste van alle Bredase stadsparken wordt altijd hét Valkenberg genoemd in plaats van de Valkenberg.

Het Huis Hersbeek is het hofhuis Sint Janstraat 16. De voorgevel dateert van de negentiende eeuw en laat eigenlijk niet vermoeden hoe oud het pand is dat er achter verscholen gaat.

Het Kapucijnenhof ligt aan de noordzijde van de Catharinastraat. Gedeeltelijk is het de oude binnenplaats van Catharinastraat 91-93 (tussen 1625 en 1637 het klooster van de kapucijnen), gedeeltelijk omvat het moderne appartementen.

Het Kasteelplein is het plein voor het Kasteel. Het verleden van dit plein (een brede straat eigenlijk) levert nog veel hoofdbrekens op. In 1361 noemt men een Beghinenstrate, de toegangsweg tot het Begijnhof, dat zich toen nog vóór het kasteel of de burcht bevond, ten oosten van het huidige Kasteelplein. Deze Begijnenstraat zou dus het huidige Kasteelplein moeten zijn.

De Potkanstraat loopt van de Havermarkt naar de Haven. Het stegenpatroon tussen de Havermarkt – Visserstraat en de Haven bestaat uit, van noord naar zuid, de Steeg achter de Vismarkt, de Enge Steeg, de Potkanstraat of Wijde Steeg en nog een Enge Steeg, ook wel de Steeg van Adriaen Schoyt genoemd.

Vanouds heette deze zijstraat van de Haagdijk de Gampelstraat.

De gemeente Breda wil oude stegen en gangen herstellen.

De Duivelshoek is een steeg aan de noordzijde van de Boschstraat.

Tot na de oorlog lag ter plaatse van de huidige Vlaszak een complete woonwijk.

Na de heraanleg van de Mark loopt de Nieuweweg weer langs het water.

Lang geleden was de Karnemelkstraat een modderige straat.

Na de stadsbrand van 1490 zijn de zogenaamde nieuwstraten aangelegd.

De Sint Annastraat is een sfeervolle straat in het hart van Breda.

De Catharinastraat of Katerstraat is een rustige woonstraat.

De Steeg achter de Vismarkt aan de Haven is een openbare weg.

In de middeleeuwen werd de Visserstraat bewoond door aanzienlijken.

De Grote Markt is het middelpunt van Breda.