De Halstraat is een winkelstraat van de Grote Markt naar de Oude Vest. Na de stadsbrand van 1490 tot aan de Beeldenstorm van 1566 is in Breda een groot aantal nieuwe straten aangelegd, de zogenaamde nieuwstraten. Doel hiervan was waarschijnlijk het verbeteren van de verkeersstructuur (Nieuwstraat, Kraanstraat, Sint Annastraat, Halstraat) en het creëren van marktpleinen (Nieuwe Korenmarkt of Havermarkt en Nieuwe Vismarkt). Bij enkele straten was het uitdrukkelijk de bedoeling bouwgrond te ontsluiten (Cingelstraat, Begijnhof, Keizerstraat en Nonnenveld).
Reliëf
Het opvallende hoogteverschil in de Halstraat heeft twee oorzaken. De aansluiting van de Halstraat op de Grote Markt is het hoogste punt van de stad. Aan de andere zijde, bij de Oude Vest, ligt een zeer laag gebied dat zich uitstrekte tot aan de Keizerstraat. Het oorspronkelijke hoogteverschil was in de Halstraat ca. 4 meter!
De Vleeshal
De vleeshal van de stad Breda lag oorspronkelijk op de hoek van de Sint Janstraat en de Grote Markt. Bij de stadsbrand van 1534 brandde deze af. In 1536 werd volgens Van Hooydonk een nieuwe hal gebouwd aan de Oude Vest. Waar eerst de oude vleeshal stond werd de Grote Markt breder gemaakt.
De Nieuwe Vleeshuisstraat
De Halstraat moet aangelegd zijn om een kortere verbinding te creëren van de Grote Markt naar de nieuwe Vleeshal, de Oude Vest en de nieuwe buurt rond de Keizerstraat en het Nonnenveld. De oudste vermelding die Van Hooydonk gevonden heeft van de Halstraat is uit 1545: een stuk hof en erf achter de Ridderstraat, omtrent de ‘nijeuwe strate lopende neven Sint Jans capelle ter Vleeshalle waert’. In 1561 wordt de straat de Nieuwe Vleeshuisstraat genoemd en in 1563 de Nieuwe Halstraat. Deze naam is uiteindelijk afgesleten tot Halstraat. Kortere naamsvormen overleven het naamgevingsproces en langere namen sterven af.
Doorbraak
Voor de aanleg van de Halstraat moeten er percelen met daarop huizen zijn onteigend of aangekocht. De Sint Janstraat ging namelijk naadloos over in de Ridderstraat. In 1994 werden bij rioolwerkzaamheden vlak voor café de Bommel muurresten aangetroffen van een huis dat vóór de doorbraak daar gestaan moet hebben. Opvallend waren ook nog de brandresten. Misschien een spoor van de stadsbrand van 1534 die immers bij de buren was ontstaan.
Literatuur
Jac. H. van Hooydonk, ‘De middeleeuwse hallen van Breda’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1996, nummer 2.
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
