Kraanstraat (Centrum)

Gebieden
1518 tot heden
Str217 kraanstraat gn19880043 Str217 kraanstraat gn19880043

De noordzijde van de Kraanstraat in de jaren veertig of vijftig. Alle huizen hier zijn gesloopt in 1955. (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

De Kraanstraat loopt van de Schoolstraat naar de Haven. De bebouwing aan de noordzijde is gesloopt. Na de stadsbrand van 1490 tot aan de Beeldenstorm van 1566 is in Breda een groot aantal nieuwe straten aangelegd, de zogenaamde nieuwstraten. Doel hiervan was waarschijnlijk het verbeteren van de verkeersstructuur (Nieuwstraat, Kraanstraat, Sint Annastraat, Halstraat) en het creëren van marktpleinen (Nieuwe Korenmarkt of Havermarkt en Nieuwe Vismarkt). Bij enkele straten was het uitdrukkelijk de bedoeling bouwgrond te ontsluiten (Cingelstraat, Begijnhof, Keizerstraat en Nonnenveld).

De ondergrond van de Kraanstraat en omgeving

In de late dertiende eeuw werd ter hoogte van het huidige huis Brecht en de aangrenzende Kraanstraat land gewonnen op de rivier de Mark. Een breed stuk oever en een deel van de rivier werden aangeplempt en sterk opgehoogd en er werd een havenstoep aangelegd. (niets anders dan een bestrate weg die tot onder het waterniveau doorliep). In het begin van de veertiende eeuw stoppen deze activiteiten en wordt dit gebiedje bouwrijp gemaakt.

De Herberg van Thorn

Aan de westzijde van de Schoolstraat werd in de loop van de veertiende eeuw een aanzienlijk huis gebouwd, een groot woonhuis dat bewoond werd door een kanunnik en later bekend zou worden als de Herberg van Thorn. Bij archeologisch onderzoek in 1997 werden van dit complex werden belangrijke resten teruggevonden. De Kraanstraat is gedeeltelijk dwars door dit complex aangelegd.

De Haringtuin

Volgens Van Hooydonk werd na de stadsbrand van 1490 op de plaats van de huidige Kraanstraat een losplaats en opslagterrein aangelegd, de Haringtuin genaamd. ‘Tuin’ betekent ‘omheind terrein’ en hier werd oorspronkelijk blijkbaar vis opgeslagen in loodsen. Na de stadsbrand werd hier vooral bouwmateriaal opgeslagen.

De kraan en de Kraanstraat

In 1493 werd volgens Van Hooydonk een nieuwe kraan gebouwd. In 1518 werd de Kraanstraat aangelegd, de ‘Nyeuwerstrate geheyten den Craenstrate’. De functie van de Kraanstraat was waarschijnlijk om het verkeer naar en vanaf de kraan te vergemakkelijken. In het rondje Schoolstraat – Kraanstraat – Vismarktstraat zou men eenrichtingverkeer in kunnen stellen. De Kraanstraat was waarschijnlijk een van de weinige nieuwstraten die bouwgrond ontsloot. De huizen aan de noordzijde van de straat zijn echter na de Tweede Wereldoorlog gesloopt. Bij het archeologische onderzoek van 1997 werden van deze zestiende-eeuwse bebouwing een beperkt aantal muurresten teruggevonden.

Literatuur

J.H. van Hooydonk, ‘De stadsbrand van 1490 in Breda, de stedebouwkundige gevolgen, deel II: stedebouwkundige ingrepen in de oude stadsstructuur’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1997, nummer 1.
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven