De Waterstraat is een vrij korte straat in de binnenstad en loopt van de Nieuwstraat naar de Markendaalseweg.
De Steenbrugstraat
Zoals we al hebben verteld bij de Nieuwstraat, is volgens Van Hooydonk deze Nieuwstraat in zijn historisch aspect, maar ook ruimtelijk in drie fasen of gedeeltes te verdelen. Het gedeelte tussen de Eindstraat en de Waterstraat is tegelijkertijd met de Waterstraat aangelegd in een haakvormig patroon. Deze straat wordt al genoemd in 1303 onder de naam Steenbrugstraat. De verdere Nieuwstraat vanaf de Waterstraat tot aan het knikje bij Huis Assendelft is volgens Van Hooydonk aangelegd kort voor of na 1400, nog steeds onder de naam Steenbrugstraat. De derde fase is het doortrekken van de Nieuwstraat tot aan de kruising met de Brugstraten.
De oudste haven van Breda
Volgens Van Hooydonk moet zich rond het einde van de Waterstraat de oudste haven van Breda bevonden hebben. De Vismarkt was afgesloten door de stadsmuur en aan de Waterstraat bevond zich de Waterpoort of Steenbrugpoort. Hans de Kievith houdt het er op dat de Steenbrugpoort niet identiek is met de latere Waterpoort en dat de Steenbrugpoort even ten westen van de Waterstraat gelegen heeft.
Steenbrug
De naam Steenbrug roept nogal wat vragen op. Het zou de aanduiding geweest kunnen zijn voor inderdaad een stenen brug. Volgens Hans de Kievith zou deze dus gelegen moeten hebben ten westen van de huidige Waterstraat. Een stenen brug was natuurlijk in 1303 heel bijzonder. Het zou echter ook een bijzonder vroege verbastering kunnen zijn van een andere naam, bijvoorbeeld één die eindigde op –broek.
Waterpoortstraat
De Waterpoort wordt voor het eerst onder die naam genoemd in 1427: ‘dat huys gheleghen ter Waterpoerten waert, in de Steenbrugstrate’. In 1558 komt voor het eerst de naam Waterpoortstraat voor. Al in 1578 heet hij kortweg de Waterstraat. De naam Waterpoortstraat wordt in officiële stukken nog meegesleept tot 1810. In 1812 worden straatnaambordjes opgehangen en dan is het definitief Waterstraat. In 1941 werd de rivier de Mark gedempt, zodat er geen water meer lag aan het einde van de Waterstraat. Sinds 2008 treffen we aan het eind van de Waterstraat echter weer opnieuw water aan.
