Waterstraat (Centrum)

Archeologie
1250 tot heden
Str251 waterstraat low Str251 waterstraat low

De Waterstraat in 1954 met de voormalige rooms-katholieke schuilkerk. Foto: Firma Schreurs (v/h firma Stutz). (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

De Waterstraat is een vrij korte straat in de binnenstad en loopt van de Nieuwstraat naar de Markendaalseweg.

De Steenbrugstraat

Zoals we al hebben verteld bij de Nieuwstraat, is volgens Van Hooydonk deze Nieuwstraat in zijn historisch aspect, maar ook ruimtelijk in drie fasen of gedeeltes te verdelen. Het gedeelte tussen de Eindstraat en de Waterstraat is tegelijkertijd met de Waterstraat aangelegd in een haakvormig patroon. Deze straat wordt al genoemd in 1303 onder de naam Steenbrugstraat. De verdere Nieuwstraat vanaf de Waterstraat tot aan het knikje bij Huis Assendelft is volgens Van Hooydonk aangelegd kort voor of na 1400, nog steeds onder de naam Steenbrugstraat. De derde fase is het doortrekken van de Nieuwstraat tot aan de kruising met de Brugstraten.

De oudste haven van Breda

Volgens Van Hooydonk moet zich rond het einde van de Waterstraat de oudste haven van Breda bevonden hebben. De Vismarkt was afgesloten door de stadsmuur en aan de Waterstraat bevond zich de Waterpoort of Steenbrugpoort. Hans de Kievith houdt het er op dat de Steenbrugpoort niet identiek is met de latere Waterpoort en dat de Steenbrugpoort even ten westen van de Waterstraat gelegen heeft.

Steenbrug

De naam Steenbrug roept nogal wat vragen op. Het zou de aanduiding geweest kunnen zijn voor inderdaad een stenen brug. Volgens Hans de Kievith zou deze dus gelegen moeten hebben ten westen van de huidige Waterstraat. Een stenen brug was natuurlijk in 1303 heel bijzonder. Het zou echter ook een bijzonder vroege verbastering kunnen zijn van een andere naam, bijvoorbeeld één die eindigde op –broek.

Waterpoortstraat

De Waterpoort wordt voor het eerst onder die naam genoemd in 1427: ‘dat huys gheleghen ter Waterpoerten waert, in de Steenbrugstrate’. In 1558 komt voor het eerst de naam Waterpoortstraat voor. Al in 1578 heet hij kortweg de Waterstraat. De naam Waterpoortstraat wordt in officiële stukken nog meegesleept tot 1810. In 1812 worden straatnaambordjes opgehangen en dan is het definitief Waterstraat. In 1941 werd de rivier de Mark gedempt, zodat er geen water meer lag aan het einde van de Waterstraat. Sinds 2008 treffen we aan het eind van de Waterstraat echter weer opnieuw water aan.

Archeologisch onderzoek

In 1995 werden bij rioolwerkzaamheden delen van een kademuur of stadsmuur aangetroffen, maar geen resten van de Waterpoort. De ondergrond van Waterstraat zelf liep steil af vanaf de Nieuwstraat tot aan de Karnemelkstraat.


Literatuur

J.H. van Hooydonk, ‘De Nieuwstraat of Steenbrugstrate’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1998, nummer 1.
Hans de Kievith, ‘Steen en water, verwarring rond een waterpoort en een stenen brug’, in Jeroen Grosfeld, Pierre van der Pol, Guido van den Eynde, Gerard Otten, Hans de Kievith, Erik Peters en Harold Wessels, ‘… Een thans niet meer bestaand schilderij’, Eerste verkenningen van het schilderij ‘Christus en de Samaritaanse vrouw bij de stad Breda (Breda, 2013).
Hans de Kievith, ‘”Lastige straten”’ (2014) op https://erfgoed.breda.nl/downloads/
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Aanmelden

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven