De Sint Annastraat is een sfeervolle straat in het hart van Breda. Na de stadsbrand van 1490 tot aan de Beeldenstorm van 1566 is in Breda een groot aantal nieuwe straten aangelegd, de zogenaamde nieuwstraten. Doel hiervan was waarschijnlijk het verbeteren van de verkeersstructuur (Nieuwstraat, Kraanstraat, Sint Annastraat, Halstraat) en het creëren van marktpleinen (Nieuwe Korenmarkt of Havermarkt en Nieuwe Vismarkt). Bij enkele straten was het uitdrukkelijk de bedoeling bouwgrond te ontsluiten (Cingelstraat, Begijnhof, Keizerstraat en Nonnenveld).
In 1518 werden er drie nieuwstraten tegelijkertijd aangelegd, namelijk de Kraanstraat, de Sint Annastraat en het huidige Stadserf. De burgemeesters kochten een huis aan de Veemarktstraat dat liep tot aan de vaart, de Verloren Kost. Ten noorden van de vaart werd een gedeelte gekocht van de grond van het pand dat nu het westelijke hoekpand is. Nog in 1518 werd de nieuwe straat opgemeten en uitgezet. Midden in de straat werd een brug gebouwd over de Verloren Cost
Verkeerscirculatie
De ondergrond van de straat is niet onteigend, wat tegenwoordig de meest gebruikelijke procedure zou zijn. De verkopers werden echter flink onder druk gezet. In de stadsrekening van 1518 wordt gezegd dat de straat is aangelegd ‘navolgende d’ ordonnancie myns geneden heren’, dus op bevel van graaf Hendrik III. De aanleg was echter in het belang van de stad. De naam Korte Nieuwstraat geeft aan dat deze straat de tegenhanger was van de huidige Nieuwstraat aan de westzijde van de stad. Het doel van de aanleg was dus de verkeerscirculatie aan de oostzijde van de stad te verbeteren, met name op de dagen dat de Markt versperd was door kramen en dergelijke. De straat is waarschijnlijk mede aangelegd om het stadhuis te ontsluiten vanaf de achterzijde. De Sint Annastraat is in ieder geval niet aangelegd om bouwgrond te ontsluiten.
De moeder van Maria
Aanvankelijk werd de straat aangeduid als de Korte Nieuwstraat. Al in 1519 duikt de naam Sint Annastraat op. De heilige Anna, de moeder van Maria en de grootmoeder van Jezus, was in deze tijd een heilige die erg in de mode was. Dit hangt op zijn beurt weer samen met de aandacht voor het gezin bij de opkomende burgerij. Het is dus bij uitstek een burgerlijke en stedelijke heilige. Misschien stond een beeld van haar in de gevel van een van de panden. In de achttiende en negentiende eeuw werd de straat ook aangeduid als de Hoendermarktstraat.
Literatuur
F.A. Brekelmans, ‘Van Stadhuis naar Herenhuis’, in Jaarboek de Oranjeboom XXIX (1976).
Jac. H. van Hooydonk, ‘Middeleeuwse straten in Breda, 1350-1550, deel I: Catharinastraat’, in Jaarboek de Oranjeboom XLVI (1993).
Jac. H. van Hooydonk, Graaf Hendrik III van Nassau-Breda en zijn stad, 1504-1538 (Breda, 1995).
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
Gerard Otten, Het Stadserf te Breda (Breda, 2008). ErfgoedRapport Breda 11.
W. van der Voort, ‘De Sint Annastraat’, in Breda, tijdschrift van Bredanaars voor Bredanaars, 1980, nummer 11.
