Dit mooiste van alle Bredase stadsparken wordt altijd hét Valkenberg genoemd in plaats van de Valkenberg. Volgens Hallema hangt deze naam samen met de valkenjacht, de jacht op vogels met behulp van afgerichte valken, een sport die door de Bredase Nassaus blijkbaar graag bedreven werd. De kooi of kooien, waarin deze valken waren ondergebracht, werden meestal het valkenhuis genoemd. Een ander woord hiervoor was ‘valcberch’. De gehele hof of tuin, waarin deze valkberg gelegen was, kreeg langzamerhand deze naam.
Huis Valkenberg
De heer van Breda beschikte over meerdere residenties. In de eerste plaats was er natuurlijk de burcht, later het kasteel genoemd. In de tweede plaats had hij de Herberg van de Heer aan de noordzijde van de Reigerstraat. In de derde plaats beschikte hij over het Huis Valkenberg aan de noordzijde van de Katerstraat of Catharinastraat. Het Huis Valkenberg stond binnen de stadsmuur, aan de noordzijde van de Katerstraat of Catharinastraat. Het was in feite eenzelfde soort huis als de Herberg van de Heer aan de Reigerstraat. Het was een groot complex met een grote zaal, visvijver en bijgebouwen. Het gebouw staat afgebeeld op het bekende schilderij van Breda van rond 1520, dat enkele jaren geleden weer tevoorschijn gekomen is. Het huis duikt voor het eerst op in de rentmeestersrekening van 1394, toen de jonkvrouwe van de Leck, Johanna van Polanen dus, vrouwe was van Breda. Het werd regelmatig gebruikt als weduwehuis, waar de weduwe van de vorige heer haar verblijf kon houden, terwijl de nieuwe heer op het kasteel resideerde. Huize Valkenberg was goed genoeg om hier hoog bezoek te huisvesten. Keizer Maximiliaan verbleef hier in 1516 of 1517.
Een renaissancetuin
In 1507 begon graaf Hendrik III het Valkenberg te vergroten en te verfraaien. In 1531 werd het hoofdgebouw van het Valkenberg gesloopt. Een gedeelte van de bijgebouwen werd bij het Begijnhof getrokken. Graaf Hendrik III was van plan om hier een hof en boomgaard aan te leggen. Er werd in 1531 ook al druk gewerkt aan de nieuwe stadswallen ten noorden van het Valkenberg. De oude stadsmuur werd gesloopt en hierdoor kon de oppervlakte van de hof van Valkenberg enorm worden vergroot. In 1535 werd er plotseling toch besloten het Begijnhof aan het Kasteelplein af te breken en te verplaatsen naar het oostelijk gedeelte van het Valkenberg bij de Wendelinuskapel. In 1537 werd een tuin aangelegd in renaissance vormen, verdeeld in rechthoekige vakken. Hierin werd ook het grondgebied van het oude Huis Valkenberg opgenomen, vandaar dat deze tuin, of dit park, eveneens het Valkenberg heet.
