Nieuwe Haagdijk (Centrum)

In de tweede helft van de negentiende eeuw werd de verdediging van Nederland anders

In 1876 werd de Straatweg van Breda naar Ginneken, die oorspronkelijk meer naar het westen lag, verlegd naar het huidige tracé van de Nieuwe Ginnekenstraat. In het adresboekje staat de nieuwe straat nog onder de naam Ginneken Steenweg, maar bij raadsbesluit van 15 april 1882 werd hij de Nieuwe Ginnekenstraat genoemd, uiteraard omdat hij in het verlengde van de Ginnekenstraat ligt.

Praktisch alle straatnamen in de binnenstad van Breda zijn uiteraard ontstaan in de volksmond. Kunstmatig gegeven straatnamen zijn hier zeldzaam. Ná 1870 worden straatnamen gegeven door de gemeenteraad, later het College van Burgemeester en Wethouders. Gedeeltelijk zijn deze namen nog in de oude traditie: Nieuwe Ginnekenstraat, Stationsplein of Vierwindenstraat. Typisch ‘moderne’ straatnamen in de binnenstad zijn Willem Merkxtuin, Barones en T’ Sas

Op 6 december 1873 stelde de gemeenteraad voor het eerst straatnamen vast voor nieuwe straten op de geslechte vestinggronden, onder andere die van de Willemstraat bij het stati­on, uiteraard genoemd naar de regerende koning Willem III (1817-1890, regeerde 1849-1890). Iets later, op 12 mei 1874, was het 25-jarig regeringsjubileum van koning Willem III en wellicht dat de naamgeving daarmee samenhangt.

De Nieuwe Boschstraat werd aangelegd in 1876. In 1881 werd hij door het rijk overgedragen aan de gemeente onder de naam Verlengde Boschstraat. Bij gemeenteraadsbesluiten van 8 oktober 1892 en 26 januari 1895 kreeg hij de naam Nieuwe Boschstraat, uiteraard omdat hij in het verlengde van de Boschstraat ligt.

De grootste uitbreiding van fabrieken op de geslechte vestingwerken zou plaats vinden in de omgeving van de huidige Tramsingel en de Nijverheidssingel. De reden dat industriële ontwikkeling daar werd toegelaten zal zijn dat er op dat moment al een industriegebied was ontstaan aan de westzijde van de Mark. Industrie was bovendien gebonden aan de aanwezigheid van bevaarbaar water. Wat nog aan de vroegere nijverheid herinnert zijn de bolders die op regelmatige afstand aan het water staan. Tot in de jaren vijftig legden hier schepen aan.

De naam Haghedijc komt voor het eerst voor in een oorkonde in het archief van het Begijnhof uit 1368. We kunnen de naam Haagdijk verklaren als ‘de dijk die loopt in de richting van de Hage, het tegenwoordige Princenhage’. In 1463 behoorde de Haagdijk nog tot het grondgebied van de Hage. Later (onbekend is wanneer) is het gebied rond de Haagdijk toegevoegd aan het rechtsgebied van de stad.