De Houtmarkt is geen marktplein, maar een straat van de Karnemelkstraat en de Ginnekenstraat naar de Oude Vest.
Nieuwstraten
In de tweede helft van de dertiende eeuw werd rond de stad een aarden wal aangelegd als eerste omwalling. In de veertiende eeuw werd vóór of op deze wal een stenen muur gebouwd. In 1536 en daarna werden deze muren afgebroken en de achterliggende aarden wal afgegraven. De huidige Houtmarkt maakte onderdeel uit van dit traject.
In de stadsrekening van 1555 werd al opgemerkt dat de erven die langs de oude vesten of wallen lagen door verschillende mensen werden gebruikt en zelfs met huizen betimmerd zonder toestemming van de stad. Pas in 1561 kwam het tot een akkoord. De ‘erven daar de stads oude wallen eensdeels te liggen plagen’ werden opgemeten door meester Peter de Landmeter en verkocht. De ondergrond van de afgegraven wal werd gedeeltelijk gebruikt voor de aanleg van nieuwe straten. Zo ontstonden de huidige Vlaszak, Oude Vest, Houtmarkt, Karnemelkstraat en Nieuweweg. De breedte van deze straten was meestal twee roeden, dat is ruim tien meter.
Kleine huisjes
De eigenares van het huis op de hoek van de Eindstraat en de Houtmarkt nam in 1561 een lange reep van twaalf en een halve roede stadsgrond in. Een latere eigenaar bouwde hier, aan de noordzijde van de huidige Houtmarkt, kleine huisjes, die gedeeltelijk nog bestaan. Aanvankelijk werd de Houtmarkt onder de Oude Vest gerekend. De huisjes werden ook wel aangeduid als ‘Achter Mozes’. Mozes was de naam van het hoekpand Eindstraat – Houtmarkt. In 1660 komen we de Mosisstrate of Mozesstraat tegen.
Houtmarkt
In 1578 werd de houtmarkt nog gehouden in de Sint Annastraat. In 1619 werd de hout-, turf en hooimarkt gehouden op de Oude Vest van de Oude Gasthuiseindse Brug tot de Oude Ginnekenseindse Brug, dus onder andere op de huidige Houtmarkt. Aan het begin van de achttiende eeuw was de houtmarkt echter al weer verplaatst naar de huidige Karnemelkstraat. Het gaat hier dus om de markt voor brandhout. De huidige Houtmarkt is dus maar zeer kort werkelijk als houtmarkt in gebruik geweest.
Literatuur
Hans de Kievith en Gerard Otten, ‘”De stads oude wallen”, Archeologisch onderzoek en archiefonderzoek naar de middeleeuwse stadsverdediging vullen elkaar aan’, in ErfgoedBrief Breda nummer 14, voorjaar 2010 en nummer 17, zomer 2011.
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
