Potkanstraat (Centrum)

Gebieden
1400 tot heden
Str219 haven gn19901671 Str219 haven gn19901671

De Potkanstraat in 2002. Foto: Johan van Gurp, BN De Stem. (Collectie BN De Stem, Johan van Gurp)

De binnenstad van Breda wordt doorschoten met oude gangen en stegen. Het gemeentebestuur probeert deze te bewaren en eventueel op te waarderen. Ook de naamgeving van deze stegen is belangrijk. Met name waar stegen als gevolg van bouwontwikkelingen weer in het stedelijk weefsel terugkeren, ligt een kans om fraaie historische namen in een actuele context te plaatsen.

Stegenpatroon

De Potkanstraat loopt van de Havermarkt naar de Haven. Het stegenpatroon tussen de Havermarkt – Visserstraat en de Haven bestaat uit, van noord naar zuid, de Steeg achter de Vismarkt, de Enge Steeg, de Potkanstraat of Wijde Steeg en nog een Enge Steeg, ook wel de Steeg van Adriaen Schoyt genoemd. De Steeg achter de Vismarkt bestaat nog steeds. De Enge Steeg (de noordelijke van de twee) is op een gegeven moment afgesloten en bestaat gedeeltelijk nog als particuliere gang. De Potkanstraat bestaat ook nog steeds. De Enge Steeg (de zuidelijke van de twee) bestond volgens Hupperetz nog in 1615. Hij was al sinds 1547 ’s nachts afgesloten, toen Adriaen Schoyt daar toestemming voor kreeg. Men veronderstelt dat deze stegen in relatie stonden met doorgangen in de stadsmuur waar trappen naar het water lagen. De rivier bracht allerlei economische activiteiten met zich mee. In de stadsmuur moeten daarom poortjes en trappen naar het water aanwezig zijn geweest.

Brede, Grote of Wijde Steeg

Aanvankelijk werd de steeg de Brede of Wijde Steeg genoemd, in tegenstelling met de Enge Steeg. De naam ‘Breestege’ komt voor vanaf 1499, ‘Grote Stege’ ook vanaf 1499 en ‘Wijde Steghe’ vanaf 1535.

Potkanstraatje

De naam Potkanstraatje komt voor het eerst voor in 1706. De naam is ontleend aan het huis de Potkan in deze straat of steeg. Het huis wordt al vermeld in 1570. Een potkan was een langwerpige pot, maar ook een Bredase inhoudsmaat van 1,61 liter. In 1812 werd deze naam in het Frans vertaald als Rue du Litre, de Literstraat dus.

Verbreding in de negentiende eeuw

In de negentiende eeuw was men bezeten van doorbraken en straatverbredingen. De Potkanstraat was op het smalste punt, aan de zijde van de Visserstraat en de Havermarkt, 1 meter 60 breed. In 1881 kocht de gemeente een aantal panden op de hoek van de Visserstraat om die af te breken en zo de straat te verbreden. De breedte is nu, op het smalste gedeelte aan de Haven, 2 meter 50, wat nog steeds niet erg breed is. Een algehele verbreding van de Potkanstraat is nooit doorgegaan.

Literatuur

J. van Haastert, ‘Franse straatnamen in Breda’, in Jaarboek de Oranjeboom XXVI (1973).
Wim Hupperetz, Het geheugen van een straat, Achthonderd jaar wonen in de Visserstraat te Breda (Utrecht, 2004).
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
Gerard Otten, ‘De verbreding van de Potkanstraat in Breda in de negentiende eeuw’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2002, nummer 2.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Aanmelden

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven