Tijdens een archeologische begeleiding bij de aanleg van een grondwaterdrain aan de Haven (de straat) en Nieuweweg zijn over een grote lengte de binnenzijde van de kademuur, de stadsmuur en de Tolbrugpoort in het zicht geweest. In 1953 was al een deel van de stadsmuur blootgelegd bij de aanleg van een nieuwe riolering maar dit was nooit archeologisch gedocumenteerd. De buitenzijde van de Tolbrugpoort was al in 1979 opgegraven door amateur-archeologen.
Opgraving Haven/Nieuweweg 2005
De fundamenten van het poortgebouw van de Tolbrugpoort
De kademuur met verschillende bouwfasen en een riooldoorgang
Op het stadsaanzicht uit ca.1520is de Tolbrugpoort in detail te zien (coll. Breda's Museum)
/
De onderzoeksputten op de huidige topografie en op het kadastraal minuutplan van 1824. In grijs het omliggende archeologische onderzoek
De stadsmuur
De 14e eeuwse stadsmuur was op een groot aantal plaatsen tot vlak onder het straatniveau aanwezig maar ook op talloze plaatsen doorsneden door rioleringen. De muur lijkt direct of met een kleine insteek op de natuurlijk bodem gebouwd wat impliceert dat er na de bouw aan de stadszijde fors opgehoogd moet zijn. Ten noorden van de Tolbrugpoort zijn geen steunberen aanwezig; ten zuiden van de poort, aan de Nieuwe weg zijn wel enkele steunberen waargenomen. Er lijkt overigens een faseverschil te bestaan tussen de stadsmuur ten noorden van de poort en ten zuiden van de poort waarbij het zuidelijke gedeelte ouder lijkt te zijn. De noordzijde is vermoedelijk op planken en palen gefundeerd.
Op drie plaatsen werd er nog bestrating tegen de stadsmuur aangetroffen, bestaande uit Doornikse steentjes of op zijn kant geplaatste bakstenen.
De stadsmuur zoals die aan de Haven aangetroffen werd. Recht een fragment van de middeleeuwse bestrating. In dit geval keitjes van Doornikse kalksteen
De Tolbrugpoort
De Tolbrugpoort was een rechthoekig poortgebouw geflankeerd door twee torens. Deze toren hadden een hoefijzervorm. Aan de stadskant waren de natuurstenen stootblokken bij de poortingang nog aanwezig. De doorgangsbreedte bedroeg circa 3 meter. De waterzijde met bruggenhoofd is al in 1979 door amateur-archeologen opgegraven. De fundamenten van de zuidelijke poorttoren bevinden zich grotendeels in de kelder van het pand "De Trapkes"
Overzicht over het poortgebouw. De tekenaar zit in de doorgang aan de stadszijde.Rechts liggen stootblokken tegen de hoek van de poortdoorgang. Deze stenen dienden al bescherming van de kwetsbare hoeken
De kademuur
De kademuur werd in verschillende fasen waargenomen. Tevens werden de jongste maar ook oudere trappen naar het water teruggevonden. Daarbij was er een verschil tussen trappen haaks op de kade en trappen parallel aan de kade. De kademuur werd op talloze plaatsen doorbroken door private afvoeren en stadsriolen.
Eén van de fundamenten van een trap naar het water. Niet duidelijk is of deze trap behoort bij de 16e eeuwse kademuur of bij een doorgang door de stadsmuur. Rechts de stadsmuur ter hoogte van de Nieuweweg
Ook interessant
Erfgoedweb is een initiatief van
