Beeksestraat (Prinsenbeek)

Nederzetting

Volgens Karel Leenders was de Beek rond 1500 nog geen compacte nederzetting. Het was een lange sliert boerderijen langs de Groenstraat en de Beeksestraat en enkele zijstraten. Op de hoek van de Kapelstraat stond reeds de Gertrudiskapel. Dit is dus de nucleus, de kern van het latere Beek. In de loop van de tijd vond aan de latere Markt een fijne verdeling van de erven plaats, zodat daar veel huizen en huisjes konden staan. De boerderijen verdwenen naar de randen van de nieuwe nederzetting van de Beek. De concentratie van bebouwing aan de Beekse Markt moeten we waarschijnlijk ná het midden van de zeventiende eeuw plaatsen, zegt Leenders.
Op het minuutplan van 1824 is de Beek uitgegroeid tot een tamelijk aaneengesloten lintbebouwing rond de latere Markt. Het einde van de bebouwing aan de noordzijde werd de Staart genoemd en het einde van de bebouwing aan de zuidzijde het Moleneind.

De Beeksestraat

Buiks noemt de Beeckstraet met een vermelding in 1685 en de Beecksche strate met een in 1698. Vanaf dat moment is het meestal Beeksestraat, in allerlei spellingen. Buiks verklaart dit als ‘straat naar de Beek’. Of moet dit de straat ‘in’ de Beek zijn? De Beeksestraat ligt aan de noordzijde van het dorp, terwijl de meeste mensen het dorp vanaf de zuidzijde benaderd zullen hebben. De Beeksestraat maakte onderdeel uit van de weg van Princenhage naar het Nieuwe Veer. Zie ook onder Grintweg en Nieuwveerweg. Op het minuutplan van het kadaster van Princenhage van 1824 heet de straat de Beeksche Straat. In de legger van openbare wegen van Princenhage van 1878 (een register van openbare wegen) maakt de Beeksestraat onderdeel uit van de Weg van de kom der gemeente naar het Nieuwe Veer.
Bij besluit van de gemeenteraad van Princenhage van 22 augustus 1933 kregen enkele straten in de kom van Beek officiële straatnamen. De huizen bleven echter voorlopig genummerd per wijk. De huidige Beeksestraat kreeg de naam Beekschestraat. In 1942 werd de gemeente opnieuw ingedeeld in wijken. In Wijk A, het dorp, werden de huizen per straat genummerd, onder andere de Beekschestraat. Een gedeelte van de Beekschestraat viel echter onder andere wijken en was dus nog genummerd per wijk. Op 3 augustus 1949 besloot de gemeenteraad van Beek (N.B.) de nummering per wijk in de gehele gemeente te vervangen door een nummering per straat. Op 1 juli 1951 werden de nieuwe plaatsnaam en gemeentenaam Prinsenbeek, de nieuwe straatnamen en de nieuwe huisnummers in één keer ingevoerd en werd de straatnaam Beeksestraat nog eens bevestigd. De Beeksestraat liep voorheen niet zo ver naar het noorden als heden ten dage. Volgens Latour is, na het sluiten van de overweg in de Grintweg, een gedeelte van de Grintweg opgenomen in de Beeksestraat.

Molen

Aan de westzijde van de Beeksestraat stond voorheen de molen de Negen Gebroeders, gebouwd in 1870 en onttakeld in 1934. De molenromp is uiteindelijk afgebroken in 2013.

Literatuur

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Princenhage (Breda, nog uit te geven).
Herman Dirven, ‘De molens in de voormalige gemeente Princenhage vanaf 1800 tot heden’, in Hage nummer 16, april 1976.
C.J.M. Latour, Alfabetische index van wijken en straten en de huisnummering der gemeente Princenhage, 1850-1941 (1983) (Prinsenbeek, 1983).
Karel Leenders, ‘Zeven eeuwen molens in Princenhage’, in Hage nummer 16, april 1976.
Karel Leenders, ‘De ontwikkeling van Prinsenbeek’, in Hage nummer 24, december 1978.