Opgraving Visserstraat 7 1992

1175 tot 1977

Archeologen aan het werk om de oudste bewoningssporen vast te leggen

Laat 14e eeuws bord met in slibversiering twee vogels. Afkomstig uit de slootvulling.

Laat 14e eeuws bordfragment met afbeelding van een hond. Afkomstig uit de slootvulling

Tufstenen blok, misschien afkomstig uit oudste fase Grote Kerk. Later gebruikt als basis voor een ingegraven houten staander van een huis.

IJzeren sleutel,middeleeuws. Met metaaldetector gevonden.

Gedurende de zomer en herfst van 1992 kon aan de westzijde van de Visserstraat een perceel volledig archeologisch onderzocht worden. De verwachtingen waren, gezien de ligging op de westoever van het oude Markdal, zeer hoog. Het in 1979 afgebrande woonhuis had een strakke achttiende eeuwse voorgevel.

Het opgravingsterrein geprojecteerd op de huidige topografie en het kadastraal minuutplan 1824. In grijs het omliggende archeologisch onderzoek

Ontginning en vroegste bewoning

Ontginning van de venige oever vond plaats in de late twaalfde eeuw. Een natuurlijke afwateringsgeul werd gedempt. Het terrein werd (perceelsgewijs?) met schoon zand opgehoogd en er werd een brede oost-west lopende sloot gegraven. Spoedig werden er houten woningen gebouwd met lemen vloeren en haardplaatsen. In de periode 1250-1400 werden keer op keer nieuwe houten huizen opgetrokken. De ten noorden van deze bebouwing gelegen sloot verlandde en raakte opgevuld met afval. In de veertiende eeuw en de vroege vijftiende eeuw is dit gedeelte van het terrein nog onbebouwd.

Links de situatie bij de start van de opgraving. Alle kelders en muren blootgelegd. Rechts: Bij het verwijderen van de keldermuren kwamen sporen tevoorschijn van ruim 400 jaar bewoning in de vorm van lemen vloertjes en ophogingslaagjes.

Eerste stenen bebouwing

In de vroege vijftiende eeuw werd het terrein opnieuw fors opgehoogd en verscheen de eerste stenen bebouwing in de vorm van twee langgerekte woonhuizen, gescheiden door een steeg of druipstrook. Funderingsresten en lemen vloeren lopen nog door onder de nu nog aanwezige bebouwing ten westen van dit perceel. Het zuidelijke woonhuis had al vanaf aanvang een kelder (zonder gewelf maar met een vlak houten plafond) maar wordt in de loop van de vijftiende eeuw door een brand verwoest. Bij herbouw wordt er een haard en brandmuur opgetrokken. Die vormt nu de achtergevel van pand Haven 7.

Links het uitgraven van de 14e eeuwse sloot met veel vondstmateriaal. Rechts worden alle sporen in de putwanden getekend en gedocumenteerd

Ontstaan van de huidige vorm

In de zestiende eeuw verschijnt op het perceel een L-vormig pand dat aan de straatzijde volledig onderkelderd is. Gedurende de achttiende en negentiende eeuw vonden er nog ingrijpende verbouwingen plaats. Achter de kelders werd een dwarsliggende kelder gebouwd die de voorkelders verbond. Daarnaast werd er een enorme (regen-)waterkelder achter het pand aangelegd.

Links Visserstraat 7 in de jaren '50 met de opvallend brede voorgevel. Rechts, na afbraak, met de kelders in het zicht. (foto links: Beeldcollectie, stadsarchief Breda)