Waarneming Oude Vest riolering 1994

Tijdens de aanleg van de hoofdriolering aan de zuidzijde van de Halstraat is in ca. 36 uur een aansluiting gemaakt met het 19e eeuwse Oude Vest-riool. Dit riool is in 1862 gebouwd tegen de zuidzijde van de voormalige stadsgracht. Bij de aanleg van het riool is de stadsgracht over de gehele breedte gedempt.

Stadsmuur en kademuur

Het belang van de waarneming lag in het eventueel aansnijden van de middeleeuwse stadsmuur en een muurtoren nabij de kop van de Halstraat. De noordelijke kademuur die op het kadastraal minuutplan van 1824 ca. 7 meter ten zuiden van de rooilijn van de Oude Vest /­ Houtmarkt lag zou eventueel ook de ligging van de stadsmuur markeren. Dit is gebaseerd op de waarnemingen aan de kop van de Waterstraat en de Molenstraat. Het 19e eeuwse riool vanuit de Halsstraat zou in elk geval deze kademuur/stadsmuur moeten doorsnijden.

Werkzaamheden

De gehele operatie werd in een dag en nacht uitgevoerd waarbij 's nachts de Houtmarkt werd doorsneden. Dit omdat het centrale busstation hiernaast gelegen was.
Aan de noordzijde van de Houtmarkt werd de kademuur tot op de fundering afgebroken. Er waren geen aanwijzingen dat de 14e eeuwse stadsmuur geen deel van deze kademuur uitmaakte. Tussen de kademuur en het Oude Vest-riool werd geen oude grachtvulling meer aangetroffen.
Ten noorden van de kademuur werd een ongestoorde bodemopbouw aangetroffen. Het dekzand was zeer laag gelegen op ca. 0,77m +NAP. Hierboven bevond zich een venige laag met houtresten, bladeren en wortels. Het maaiveldniveau bevond zich op 3.17m +NAP. Daarboven waren nog enkel zandlagen zichtbaar. Deze liepen horizontaal. Resten van een oudere aarden wal, zoal aan de kop van de Molenstraat zichtbaar werden, waren niet aanwezig. De kenmerkende schuin oplopende lagen ontbraken.

Laagte (en hoogte)

In 1994 was er nog enige verbazing over de laaggelegen natuurlijke bodem op de Houtmarkt. Sindsdien hebben een aantal archeologische waarnemingen en opgravingen een laag gelegen gebied aangetoond, globaal ter hoogte van het Nonnenveld, Keizerstraat, Kerkstraat en een deel van de Houtmarkt en Oude Vest. Deze laagte moet nog tot in de 17e eeuw, dus binnen de nieuwe vesting, zichtbaar geweest zijn. Het hoogteverschil tussen de Oude Vest en de hoek St. Jansstraat/Halstraat (hoogste punt van het stadscentrum) bedraagt nu zo'n 1,5 meter. In de middeleeuwemn moet dat een kleine 4 meter geweest zijn! Zo'n hoogteverschil op korte afstand kan alleen maar ontstaan door wegstuivend en opstuivend zand. Niet duidelijk is in welke periode dat precies gebeurd is.