Opgraving Nieuwstraat 48 1994

Archeologie
1200 tot 1870
5022748ab3236742be2bf6e89e1b8ddc 5022748ab3236742be2bf6e89e1b8ddc
Br 50b 94 mu 1078 0840 Br 50b 94 mu 1078 0840
Br 50b 94 mt 2084 5159 Br 50b 94 mt 2084 5159
Br 50b 94 mt 2079 3301 Br 50b 94 mt 2079 3301
Br 50b 94 mt 2043 3226 Br 50b 94 mt 2043 3226
Br 50b 94 mt 2030 5157 Br 50b 94 mt 2030 5157
Br 50b 94 mt 2030 3255c Br 50b 94 mt 2030 3255c
Br 50b 94 mt 2030 3255b Br 50b 94 mt 2030 3255b
Br 50b 94 mt 2018 5158a Br 50b 94 mt 2018 5158a
Br 50b 94 bz 2270 1688 Br 50b 94 bz 2270 1688
Br 50b 94 bz 2138 0140 Br 50b 94 bz 2138 0140
Br 50b 94 lr 2274 143 Br 50b 94 lr 2274 143
Br 50b 94 bz 2084 0142 Br 50b 94 bz 2084 0142
Br 50b 94 aw 2481 3770 Br 50b 94 aw 2481 3770
Br 50b 94 aw 2270 3771 Br 50b 94 aw 2270 3771
Br 50b 94 aw 2270 1670 Br 50b 94 aw 2270 1670
Br 50b 94 aw 2270 0219a Br 50b 94 aw 2270 0219a
Br 50b 94 aw 2270 0219 Br 50b 94 aw 2270 0219
Br 50b 94 aw 2270 0218 Br 50b 94 aw 2270 0218
Br 50b 94 aw 2270 0217b Br 50b 94 aw 2270 0217b
Br 50b 94 aw 2270 0217a Br 50b 94 aw 2270 0217a
Br 50b 94 aw 2270 0217 Br 50b 94 aw 2270 0217
Br 50b 94 aw 2270 2271 0221 Br 50b 94 aw 2270 2271 0221
Br 50b 94 aw 2092 0216 Br 50b 94 aw 2092 0216
/

In het kader van het Nieuwstraat onderzoek, dat voorafging aan de bouw van het winkelcentrum de Barones, kon op een drietal percelen aan de noordzijde van de toegang tot het binnenterrein en aan de Nieuwstraat, archeologisch onderzoek plaatsvinden. Historisch gezien zijn het achtererven van de Lange Brugstraat, die tot de Mosselkreek doorliepen. Het gebied is van oorsprong zeer laag gelegen en lijkt als het ware op een uitstulping van het oude Markdal, richting de hoog gelegen Karrestraat. De Mosselkreek was een bevaarbaar kanaaltje dat in de Mark uitkwam. Rond 1864 is het overkluisd en diende het als riool.

Br 50b 94 topo
Br 50b 94 1824
De opgravingsputten geprojecteerd op de huidige topografie en op het kadastraal Minuutplan van 1824. In grijs het omliggende onderzoek

Oudste afwatering

In de werkput werden de restanten van een NW-ZO lopend kreekje aangetroffen met haaks op de noordzijde twee afwatering/perceelgreppels. Datering van deze sporen was door het ontbreken van vondstmateriaal niet mogelijk. Een brede greppel, op de grens tussen Lange Brugstraat 45 en 47, mag worden gezien als de eerste aanzet tot de Mosselkreek.

Opeenvolgende bouwfasen

Op het oostelijke perceel zijn langgerekte, onregelmatige sporen zichtbaar, die als moestuinbedjes (!) worden geinterpreteerd. In de tweede helft van de 14e eeuw werden er kuilen gegraven en volgestort met verbrand materiaal, de eerste sporen van bedrijfsactiviteiten. Vervolgens werd er weer fors opgehoogd en werd er een groot aantal afvalkuilen gegraven, vermoedelijk behorend bij de bebouwing aan de Lange Brugstraat. Aan de zuidwestzijde van de put werden funderingen aangetroffen die al opvallend dicht bij de Vaert of Mosselkreek oever liggen. Aan de oostzijde van de werkput werden funderingen aangetroffen die nog misschien uit de late 14e eeuw stammen. Deze gebouwen werden gesloopt, het terrein werd opnieuw opgehoogd en er werd weer een aantal afvalkuilen gegraven.

Br 50b 94 4
Br 50b 94 5
Links de start van de opgraving met de eerste contouren van de oudere bebouwing. Onder het steegje ligt de overkluisde Mosselkreek. Rechts het verdiepen van de put om oudere sporen bloot te leggen.

Brouwerijen

In de 15e eeuw verscheen aan de westzijde van de put, aan de Nieuwstraatzijde, een stenen gebouw met oven en een lemen bassin, vermoedelijk te traceren als herberg en brouwerij de Moriaan. Dit complex brandde in 1490 af. Er verscheen nieuwbouw, waaronder bakstenen vloeren en ovens. Uitbreidingen volgden in het oostelijke gedeelte van de werkput met opnieuw de resten van een oven. Vanaf de 16e eeuw breidde de bebouwing zich over de gehele werkput uit tot aan de kademuur van de Mosselkreek.

Br 50b 94 2
Br 50b 94 3
Links een doorsnede door een middeleeuwse tonput, rechts een doorsnede door een plaggenput die gefundeerd is op een wagenwiel. Heide- of grasplaggen (turfjes) werden opgestapeld op een in onbruik geraakt wagenwiel

Mosselkreek

De, vermoedelijk 17e eeuwse, stenen kademuur zelf viel net buiten de werkput. Verondersteld mag worden dat de Vaert of Mosselkreek ontstaan is uit de kanalisering van een natuurlijk waterloopje en een verdere aaneenschakeling van bestaande (gegraven) perceelsloten. Dit zou omstreeks 1500 gebeurd zijn op initiatief van het stadsbestuur.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Aanmelden

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven