IJpelaar (gehucht)

Voordat de wijk IJpelaar midden jaren '60 werd gebouwd (in een gebied dat "het Broek" heette) bestond er al een buurtschap IJpelaar: de huidige Seminarieweg.
Oorspronkelijk was IJpelaar een heerlijkheid met enkele pachthoeven, voor het eerst genoemd in 1280. Het groeide uit tot een gehuchtje van verspreide boerderijen langs de straat die in Bavel uitkwam. Het naastliggende kasteel IJpelaar werd in de 19de eeuw vervangen door een landhuis dat weer vervangen werd door het Seminarie IJpelaar.
Bij IJpelaar behoorde de IJpelaarse Akker, IJpelaarse Bossen, IJpelaars Broek en gemeynte (gemeenschappelijke gronden). Ook een aanwijzing dat de deze toponiem al bijzonder oud is.
Het eerste lid van IJpelaar is iep, de boomsoort, Ulmus campestris L., een boom die ongeveer 30 m. hoog kan worden. Het element iep of epe treffen we ook aan in de naam Epelenberg op de grens van Teteringen en Heusdenhout. Laar staat in de Kempen meestal voor 'woeste, onbebouwde grond, meestal in gemeenschappe­lijk gebruik', of ook wel 'open plek in een bos'. Hier was het dan misschien een open plek in een iepenbos.

In 1517 blijken er drie boerderijen bij IJpelaar te horen. Eén daarvan zal in elk geval de latere Laarhovense Hoeve te zijn. De andere twee worden als Grote en Kleine Hoeve van IJpelaar aangeduid. Bij de Kleine Hoeve wordt in de late 18de eeuw een landhuis gebouwd, Klein Ypelaar, dat al weer in 1866 vervangen wordt door een nieuw landhuis. Het landgoed staat dan bekend als Nieuw IJpelaar.