Koolpad (Bavel)

Gebieden
1661 tot heden
STR296 Koolpad A3010 STR296 Koolpad A3010

Het Koolpad was in de negentiende en twintigste eeuw de oprijlaan van de Kleine of Nieuwe IJpelaar, hier op een prentbriefkaart uit 1913. (Foto: A. Melai, coll. Stadsarchief Breda id.A3010)

Het Koolpad behoort tot het buurtschap IJpelaar en is waarschijnlijk aangelegd als een dreef in 1661 bij de verkaveling van de gemeijnte Wervenschot. Wervenschot werd ook wel het Bavels Broek genoemd. Het is de huidige wijk IJpelaar. De richting van de straten verraadt nog de oorspronkelijke polderverkaveling. Op het minuutplan van het kadaster van 1827 staat de weg aangeduid als Kerstensche Dreef, waarschijnlijk ontleend aan de naam van een grondeigenaar.

De Kleine of Nieuwe IJpelaar

Het Koolpad was de natuurlijke oprijlaan van het buitengoed de Kleine of Nieuwe IJpelaar aan de Seminarieweg. De eerste steen voor dit gebouw werd gelegd in 1866. In 1915 werd het landgoed verkocht aan de Paters van de Heilige Harten. In 2007 werd het pand verkocht aan een investeerder.

Loerstraat

De toponymist Chr. Buiks vermeldt voor deze weg de naam Loerstraat in 1881. Mogelijk heeft het eerste element dezelfde betekenis als de plaatsnaam Leur, namelijk iets minderwaardigs.

Koolpad

In de Gids voor Ginneken en Omstreken van 1889 wordt de weg de Kolenweg genoemd. Hij was toen nog een laan. Op de topografische kaart van 1894 is te zien dat de weg toen inderdaad halfverhard was. Waarschijnlijk is op initiatief van de eigenaar van de Kleine IJpelaar de Kolenweg verhard met sintels om zo over een gladde weg de gekasseide Bavelselaan te bereiken.


Koolas of sintels

De weg was dus verhard met koolas, ook wel sintels of kolengruis genoemd. Veel wegen werden verhard met dit afvalproduct, zogenaamde koolaspaadjes of sintelwegen. De Sintelweg bij Effen is ook op deze manier aan zijn naam gekomen. Sintels zijn steenachtige resten in steenkoolas of metaalslakken. Deze sintels bevatten nog altijd veel zware metalen die geleidelijk in het milieu vrijkomen door stofvorming en uitloging. Tegenwoordig worden deze verhardingsmaterialen dus beschouwd als gevaarlijke milieuverontreiniging. De straatnaam is bevestigd bij besluit van Burgemeester en Wethouders van Nieuw-Ginneken van 23 mei 1947.

Gesplitst

Door de bouw van de wijk Nieuw Wolfslaar is het Koolpad in twee stukken geknipt. Het noordelijke deel heet nog steeds Koolpad. Het zuidelijke deel kreeg bij besluit van 11 juni 2007 van het college van Burgemeester en Wethouders van Breda de naam Bavelse Leij.

Literatuur

F.A. Brekelmans, ‘De kleine IJpelaar’, in Jaarboek de Oranjeboom XIV (1961).

W.K. de Bruijn, ‘Het buitengoed ‘de Nieuwe Ypelaar’’, in Taxandria, jaargang 48 (1941), pagina’s 232-242 en 270-290.

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Ginneken en Bavel (Nieuw-Ginneken, 1983-1988). Deel 2 en 3, Bavel, Kerkeind en IJpelaar 1 en 2 (1983).

A.W. Jansen, ‘De topografische ontwikkeling van het buiten de Kleine of Nieuwe IJpelaar te Nieuw-Ginneken in de negentiende en twintigste eeuw’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1995, nummer 4.

A.W. Jansen, Straatnamen voormalige gemeente Nieuw-Ginneken (Nieuw-Ginneken, 1997).

K.A.H.W. Leenders, Cultuurhistorische landschapsinventarisatie gemeente Breda (Breda, 2006). ErfgoedRapport Breda, nummer 1.

Karel A.H.W. Leenders, ‘Het landgoederenlandschap rond Breda’, in Jaarboek de Oranjeboom LII (1999).

Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).

Aug. Sassen, ‘De kleine Ypelaar’, in Taxandria, jaargang 17 (1910), pag. 344.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Aanmelden

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven