Doelen (Princenhage)

Gebieden
1544 tot heden
STR331 Doelen 19951460 STR331 Doelen 19951460

De Doelen in 1988. Links het kerkhof. (Foto: Simon Schonck, Gemeente Breda, 1988. coll. Stadsarchief Breda, id.19951460)

Een straatnaam bestaat meestal uit twee woorden, de soortnaam en de eigennaam. De soortnaam duidt het type openbare ruimte aan, zoals straat en plein. De eigennaam onderscheidt de straat van andere straten. Een straatnaam vormen uit één woord kan wel, maar komt zelden voor. Dit heet proprialisering, de ontwikkeling van soortnaam tot eigennaam: de Dreef, de Markt, dé Kaai, de Brink. Ook de Doelen in Princenhage is zo’n proprialisering.

Schuttersdoelen

De Doelen in Princenhage bestaat uit twee gedeelten: een oost-west lopend gedeelte, de oorspronkelijke Doelen en een korter noord-zuid lopend gedeelte. In de negentiende eeuw werd dit noord-zuid lopend gedeelte, samen met de huidige Doelakkerstraat, aangeduid als het Doelstraatje. Het Doelstraatje wordt al genoemd in 1780 en het komt ook onder die naam voor in de legger van openbare wegen van Princenhage van 1878.

Vermeldingen van de Doelen zijn al te vinden in 1544. In 1637 wordt gesproken van een stede (boerderij) achter de Haagse kerk, bij de Doelen. In 1758 heeft men het over land neven de Schuttersdoelen.

Schuttersgilde

De Doelen is de plaats waar het schuttersgilde schoot op de schietschijf. Ook werd er op een houten vogel geschoten, die boven op een hoge paal stond. De schutterij of het schuttersgilde was een lokale militie opgericht in de middeleeuwen, bestaande uit burgers, om hun stad of dorp te beschermen en verdedigen bij een externe aanval van bijvoorbeeld rondzwervende roversbenden of vreemde legers en intern de orde te handhaven bij oproer, brand of prominent bezoek. Schuttersgilden stonden in de regel onder bescherming van de heiligen Sint Joris of Sint Sebastiaan. Sint Joris wordt voorgesteld als ridder te paard die vecht tegen de draak (symbool van het kwaad). Sint Sebastiaan was een Romeins soldaat, die vanwege zijn geloof met pijlen werd doorboord.

Sint Jorisgilde

Het Sint Jorisgilde in Princenhage wordt al genoemd in 1546. In 1659 werd het Kloveniersgilde opgericht. De kloveniers of kolveniers schoten met de bus, een soort geweer. Hun tehuis was in de herberg de Pelikaan op de hoek van de Dreef en de Mastbosstraat. Het Sint Sebastiaansgilde schoot met de handboog. In de zeventiende eeuw was het teniet gegaan door de vele oorlogen. Ook bestond er in 1755 in Princenhage een Sint Huybrechtsgilde of Sint Hubertusgilde.

De naam Doelen als straatnaam komt pas voor het eerst voor in het adresboekje van 1906. De naam werd bevestigd bij een besluit van de gemeenteraad van Princenhage in 1907.

Literatuur

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Princenhage, Deel 4.1 Hage Dorp (Breda, 2018). Erfgoedrapport Breda 60.

Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Aanmelden

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven