Over een machinefabriek en een sterrenbos

16-11-2021

Het is bijna niet voor te stellen over wat voor historische grond je loopt als je richting Brack wandelt. Het terrein waar de hallen stonden van de Machinefabriek Breda of wel Backer en Rueb. Maar voordat de industrialisatie, begin jaren'30, hier het gebied in een decennium volledig van karakter deed veranderen waren dit historische gronden.
Hier stond immers het 17e eeuwse Speelhuis, een lusthof voor de Oranje-Nassau's. Daaromheen een sterrenbos met naar alle richtingen wandelpaden. Dit alles op een oude rivierdonk, een hoogte naast de rivier de Mark, van oudsher de Belcromberg.

Sterrenbos low
Een platttegrond waarbij over een actuele luchtfoto een digitale versie van het kadastraal minuutplan van 1824 is geschoven. Hier wordt de ligging van het Sterrenbos op de terreinen van de Machinefabriek Breda heel goed zichtbaar. Ten noorden van het Speelhuis lag de hoeve die bij het complex hoorde, omgeven door moestuinen. De Mark had een andere loop en de Crogtdijk was daadwerkelijk een dijk.

Het Speelhuis en het omliggende Sterrenbos waren met een meer dan een kilometer lange dreef verbonden met de stad: De Speelhuislaan, waarvan Frans Gooskens enkele jaren geleden ontdekte dat het in die tijd als maliebaan heeft gefungeerd, waar de edelen het maliespel (een soort golf) konden spelen.

Speelhuisboerderij low
In 1917 is de boerderij, behorende bij het Speelhuis afgebrand. Deze afbeelding is uit 1886 en vervaardig door W.A. Lommers (collectie Stadsarchief Breda id.19870402)

Pas in de jaren'30 zijn de laatste resten van het Sterrenbos verdwenen, is de Belcrumberg richting Mark afgeschoven waarbij ook de fundamenten van het al in 1824 afgebroken Speelhuis zijn verdwenen. Archeologisch onderzoek in 2009 leverde alleen nog de fundamenten op van de traptoren van het Speelhuis.

Lees meer over de geschiedenis van de Belcrum op http://www.wijkraadbelcrum.nl/...

Beleg met speelhuis
Eén van de vele prenten die gemaakt zijn over het beleg van Breda in 1624. Hier zijn het Speelhuis en de Belcrumberg nadrukkelijk aanwezig. (afb.: beeldcollectie Rijksmuseum inv. RP-P-1916-291)

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven