Hoe zat dat nou ook alweer ? De Gampel

De meeste Bredanaars kennen de Gampel of de Geraradus Majella als volksbuurt aan tussen de Haagdijk en de Fellenoordstraat. De buurt veranderde grondig toen in 1970 de gemeente Breda besloot tot een grondige vernieuwing van een groot deel van de wijk.
De naam "Gampel" heeft echter een veel oudere betekenis. Het is eigenlijk een gebiedsnaam vernoemd naar de waterloop de Gampel of Ghempel.

De Gampel was simpelweg de monding van de Aa of Weerijs in de Mark. Ter hoogte van de Fellenoordstraat splitste zich daar het waterloopje de Donk nog van af. Deze stroomde wat noordelijker, vermoedelijk ter hoogte van de huidige Adriaan van Bergenstraat, in de Mark. Maar daarover meer in een vervolgartikel.
Christ Buiks zoekt de oorsprong van de naam Gampel in hele oude benamingen voor "monding" en "waterloop". De naam komt al heel vroeg voor, namelijk al in 1295 als veldnaam voor een beemd. Dat waren laaggelegen weilanden aan de zuidzijde van de waterloop.

Doordat de Gampel feitelijk de monding van de Weerijs was, moet het in de middeleeuwen een belangrijke vaarweg naar de stad zijn geweest. De breedte was ook aanzienlijk. Ook lag een belangrijke watermolen aan dit water ter hoogte van de Zijlstraat. Na de aanleg van de vestingwerken stroomde de Weerijs uit in de vestinggracht en verloor de Gampel z'n economische functie.
Archeologisch is er weinig van de Gampel teruggevonden. Alleen bij een nieuwbouwproject in de Pelmolenstraat, tegen de oude waterloop aan, werden palen aangetroffen van vermoedelijk een houten brug. Bij leidingwerkzaamheden bij de hoek Gravenstraat en Markendaalseweg kwam een fundament van de Pekbrug in het zicht.

Olieverfschilderij van J. Beijens uit 1883 met gezicht op de Pekbrug over de Gampel, gezien vanuit de richting van de Tolbrug (foto: coll, Stadsarchief Breda id. D3457)