Een toren in tweeën

29-01-2025

In 1978, niet lang nadat de zuidelijke toren van de Gasthuispoort was opgegraven, kwam de mogelijkheid om ook de noordelijk toren, voor de ingang van meubelzaak Jan Hendriks, te onderzoeken.
Bij het blootleggen van de fundamenten bleek de toren doorsneden te worden door een brede sleuf met daarin een groot aantal leidingen waaronder grote gietijzeren gas- en waterleidingen. Een groep amateur archeologen hebben de toren ingetekend en gefotografeerd. Niet lang daarna is een deel van de toren tot zo'n 50 cm hoogte weer opgemetseld. Voor velen nog een herkenbaar straatbeeld.

De noordelijk poorttoren in 1978, gefotografeerd vanaf de straatzijde. Duidelijk zichtbaar is de doorbraak opgevuld met kabels en leidingen. Onder in de foto is de poortdoorgang zichtbaar.

De afgelopen weken zij een groot aantal kabels en leidingen die dwars door de toren waren aangelegd verwijderd of omgelegd. Toen bleek dat er op een grotere diepte een bakstenen riool lag.
Van dit soort riolen weten we dat ze vanaf 1861 zijn aangelegd door het hele oude stadscentrum. Het oostelijke deel van de stad waterde af in het nieuw aangelegde Oude Vest riool.
Eén van de ontwerpers was Kapitein-Ingenieur van der Hoeven die over zijn werkzaamheden een uitgebreid artikel schreef met daarin een plattegrond van het gehele nieuwe rioleringstelsel.

Links het 19de eeuwse riool zoals dat op ca. 2 meter diepte werd aangetroffen. Wat je ziet is een samenvoeging van het riool uit de Catharinastraat en het riool uit de Veemarktstraat. Zie verder op een uitsnede van de kaart van Van der Hoeven, rechts. (klik voor vergroting)

Van der Hoeven wilde het riool in het midden van de straat leggen maar kon niet weten dat de Gasthuispoort een iets andere ligging had. Immers, de poort was in het midden van de zestiende eeuw al verdwenen waarbij de funderingen niet zijn verwijderd.
Van de Hoeven was niet alleen ingenieur maar was ook als historicus actief. In zijn artikel over het nieuwe rioolstelsel zegt hij o.a het volgende over de de ondergrond van Breda:

Screenshot vander Hoeven breed

Bij de aanleg in 1861 is men dus op de noordelijke toren gestuit zijn en heeft men een sleuf van ca. 2 meter breed door de fundamenten moeten hakken, voordat enkele meters verder een aansluiting gemaakt kon op het Oude Vest riool.

Links de bovenzijde van het riool. Rechts een foto uit 1994 waarbij het 19de eeuwse riool in de Visserstraat werd vervangen door een betonnen exemplaar. (klik voor vergroting)

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven