Zandbergweg (Zandberg)

Gebieden
1893 tot heden
STR353 Zandbergweg 19640157 STR353 Zandbergweg 19640157

De hoek van de Zandbergweg en het Kerkpad in 1964. Het hoekpand is sindsdien gesloopt. Op de blinde zijgevel is een fraaie muurreclame te zien. (Foto: H.A. Hagen, coll. Stadsarchief Breda id.19640157)

Het zuidelijke gedeelte van deze weg was oorspronkelijk een weggetje dat begon aan de Ginnekenweg en vandaar naar het westen liep. Dit weggetje staat al aangegeven op de kaart van het Mastbos van 1625. Op het minuutplan van het kadaster van 1824 heet dit weggetje het Boeimeerstraatje.

De rest van de huidige Zandbergweg was een voetpad. Dit staat ook al aangegeven op het minuutplan van 1824. De legger van openbare wegen van Teteringen van 1871 noemt dit pad het Bleekers Voetpad. Deze naam verwijst naar de blekerij van Van Alphen, die gelegen was aan de huidige Kortestraat.

In de legger van 1893 heet het pad voor het eerst Zandbergweg. In de adresboekjes vanaf 1902 komt de hele straat voor onder de naam Boeimeerstraat. In 1908 kreeg het noordelijke gedeelte tussen de Ginnekenweg en de huidige Grazendonkstraat de naam Zandbergweg. Het laatste gedeelte bleef, samen met de huidige Grazendonkstraat, de Boeimeerstraat heten. Na de annexatie van 1927 werd uiteindelijk de hele weg Zandbergweg genoemd.

De straat ontleent zijn naam uiteraard aan de wijk waarin hij ligt. Oorspronkelijk waren hier echte zandbergen, rivierduintjes. Vóór 1700 al zijn deze om strategische redenen afgegraven. De toponymist Chr. Buiks geeft als oudste vermelding van de Zandbergen 1411.

De hoge positie maakte het een geschikte plaats om een molen neer te zetten. Op de kaart van het Mastbos van 1625 staat de Ginnekense Molen, een houten standaardmolen, aangegeven ten zuidwesten van de Zandbergweg. In 1625 of in 1637 is deze afgebrand bij een van de belegeringen van Breda. Op een kaartje van ongeveer 1625 staat de tweede molen afgebeeld tussen de Zandbergweg en de Ginnekenweg. Deze molen brandde af bij de belegering door de Fransen in 1793. In 1800 bouwde de gemeente Teteringen de derde molen in successie op het Moleneind.

STR353 Zandbergweg 19650021

Rond 1890 is de Zandbergweg haastig en ongeorganiseerd volgebouwd. Het gevolg daarvan is een groot aantal steegjes en zijstraatjes, onder andere het Kerkpad, de Vlieger en de Watermolen.

Opmerkelijk is ook nog dat de Zandbergweg exact is aangelegd op de grens van de hooggelegen akker en het laaggelegen dal van de Mark. Dus landschappelijk de scheiding tussen akkerland en weiland of hooiland.

Literatuur

Chr. Buiks, Noordbrabantse plaatsnamen, Teteringen (z.pl., 1990).

Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).

Een voorbeeld van de typische kleine huisjes aan de Zandbergweg anno 1965 (foto: H.A. Hagen, coll. Stadsarchief Breda id.19650021)

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven