Hartelweg (Hartel)

Gebieden
1200 tot heden
1306 1306

De hoeve de Warande aan de Oude Baan onder Breda tijdens de afbraak in 1955. Foto: Firma Schreurs (v/h firma Stutz). (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

De Hartelweg is een zeer schilderachtige weg die de kern vormt van het gehucht de Hartel. Tot aan de annexatie van 1997 viel de Hartel onder de gemeente Terheijden.

Heerbaan

De Hartelweg was vóór de aanleg van de Terheijdenseweg in 1820-1821 de doorgaande weg van Breda naar Terheijden, via de huidige Oude Baan, de Hartelweg en de Bergen. Deze weg lijkt kronkelig, maar toch liep hij, gegeven de mogelijkheden van die tijd, zo recht mogelijk. Hij sprong als het ware van hoogte naar hoogte. Volgens de historisch-geograaf Karel Leenders stond deze weg of dijk rond 1550 regelmatig onder water, zeker eens in de twee jaar. De weg werd ook wel de Aarddijk of Vuchtdijk genoemd. Volgens Leenders liep de weg van Terheijden verder over Wagenberg richting Dordrecht.

Hartel

Leenders lokaliseert het gehucht Hartel ten noorden van het huidige Markkanaal, vlak ten oosten van de rivier de Mark. Volgens hem moet het oorspronkelijke gehucht Hartel in de zeventiende eeuw al verdwenen zijn. Het gehucht was niet zonder belang. Het wordt voor het eerst vermeld in 1324. Van 1328 tot circa 1410 zetelde er zelfs een schepenbank. Er stond echter geen kerk. De Hartel kon dus niet aangeduid worden als een zelfstandig dorp. Buiks verklaart de naam Hartel als hart plus lo, dus als hertenbos. Hart kan volgens hem op zich ook al bos betekenen.

Oude Baan

Nadat in 1820 de nieuwe Terheijdenseweg was aangelegd, kreeg de oude weg de naam Oude Baan. In 1841 komt deze weg ook voor onder de naam Oude Terheydenscheweg. Op het kadastraal minuutplan van Terheijden, van enige jaren vóór 1832, staan de Hartelweg en de Bergen aangeduid als de Bredasche Weg. Op de topografische kaart schaal 1:25.000, die laatst herzien is in 1905, staat de weg aangeduid als Oude Bredasche Weg. De naam Hartelweg werd vastgesteld door de gemeenteraad van Terheijden in oktober 1953.

Literatuur

Karel Leenders, Straatnamen in de Hartel, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2009, nummer 3.
Johan van der Made, Straatnamen, Hartelweg, in Rondom de Toren, Tweewekelijks informatieblad voor Langeweg, Terheijden en Wagenberg, 9 juli 1981, nummer 97.
Gerard Otten, De straatnamen in de Hartel, gemeente Breda, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2009, nummer 1 en 2.
Gerard Otten, De Hartel, Een Terheijdense buurtschap in Breda (Terheijden, 2012

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Aanmelden

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven