Voorafgaand aan de bouw van het nieuwe zorgcentrum Elisatbeth tussen de Haagdijk en de Leuvenaarstraat heeft er in het voorjaar van 2008 een archeologisch proefsleuvenonderzoek plaatsgevonden. De onderzoeksvragen waren met name gericht op de inrichting als "buitengebied" maar dan binnen de vestingwallen en de aanwezigheid van het middeleeuwse waterloopje de Donk.
Ernstige bodemvervuiling en al uitgevoerde sloopwerken hebben het onderzoeksoppervlakte sterk verkleind.
Opgraving Haagdijk Elisabeth 2008
De ligging van de proefsleuven op de huidige topografie en op het kadastraal minuutplan van 1824. Het niet ingetekende deel op deze kaart behoort tot de vestingwallen.
gebiedshistorie
Het terrein ligt even ten noorden van de erven aan de noordzijde van de Haagdijk waarbij de begrenzing tussen de erven en het onderzoeksgebied werd gevormd door de Donk. Dit is vermoedelijk al in de middeleeuwen gekanaliseerd beekje dat ter hoogte van de vroegere Zoutstraat in de Mark uitmondde. De Donk(-vaart) vormde vanouds begrenzing van de achtererven van de verstedelijkte bebouwing aan de Haagdijk. Na de aanleg van de vesting ontstaat er tussen de wallen en de erven een gebied dat voornamelijk voor moestuinbouw werd ingericht.
De oorsprong van het Gasthuis lag aan de Haagdijk en betrof een 15e eeuws Oudemannenhuis. Vanaf begin 19e eeuw werd er een ziekeninrichting bestuurd door de zusters Franciscanessen. In 1894 werd in opdracht van deze congregatie een groot complex gebouwd waar steeds meer gebouwen aan werden toegevoegd.
Links: Een doorsnede door de Donk tot op de vaste bodem. Rechts de overkluisde Donkvaart bij de Prinsenkade. Deze werd in 1992 bij archeologisch onderzoek blootgelegd. Ook daar waren er nog restanten van een kademuur aanwezig.
Opgravingsresultaten
Donkvaart
Op de grens van de oorspronkelijke perceelsgrenzen van de bebouwing aan de Haagdijk werd op een diepte van 1.50 meter onder het maaiveld de Donkvaart aangetroffen. Deze had een breedte van ca. 5 meter. In de opvulling zijn diverse vondsten uit de 16e en 17e eeuw geborgen. Aan de noordzijde van de vaart is mogelijk een kadedeel van de gracht opgegraven. De kade is met enige moeite zelfs op de kaart van Blaeu te herkennen Ook hier was het moeilijk om meer duidelijkheid te verkrijgen; zowel ten zuiden, oosten als westen van de werkput bestond de grond vooral uit recent opgebracht bouwzand dat instabiel was en de documentatie/waarnemingen bemoeilijkte .
In het derde kwart van de 19e eeuw is een riool-overwelving gebouwd. In het westprofiel van de werkput is de aanzet van deze overwelving te zien. Links hiervan betreft de vulling van het riool; lichtbruin zand met puin.
De kademuur en het restant van de 19e eeuwse overkluizing (linkerzijde) van de Donk vanuit twee gezichtspunten gefotografeerd.
Perceelsloot
In twee werkputten zijn de sporen van een noord-zuid lopende perceelsloot aangetroffen. Haaks op de Haagdijk en sterk verstoord door latere ingravingen en bouw-en sloopresten.
Ook interessant
Erfgoedweb is een initiatief van
