Emerparklaan (Haagse Beemden)

1979 tot heden

De Emerparklaan in de jaren tachtig of negentig. (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

De eerste plannen voor de Haagse Beemden van de gemeente Breda dateren van 1969. Het gebied behoorde toen nog tot de gemeente Prinsenbeek. Aanvankelijk had men het idee een tweede Hoge Vucht te ontwerpen, een aantal wijken, van elkaar gescheiden door stadsautowegen. Burgst zou gehandhaafd blijven als wijkpark.

Maas en Tummers

In 1975 werd opdracht gegeven aan L.J.M. Tummers als stedenbouwkundige voor de totaalstructuur en F.M. Maas voor de landschappelijke delen voor een nieuw structuurplan. Dit plan werd in augustus 1975 door de Bredase gemeenteraad aangenomen. In 1976 werden de Haagse Beemden geannexeerd door Breda.
Het grid van stadsautowegen werd veranderd in n ringautoweg om het hele gebied heen. Het unieke landschap met zijn historische landgoederen, aldus Tummers, werd gepaard. De woongebieden werden bewust in niet al te grote eenheden gegroepeerd rond de centrale landschapskern. Stad en land, oud en nieuw, historische monumenten en nieuwe bebouwing werden in een wervend woonmilieu samengebracht. Dit resulteerde uiteindelijk in het bekende ontwerpstructuurplan voor de Haagse Beemden uit 1979.

De Nieuwe Parklaan tussen Den Haag en Scheveningen

Maas en Tummers hebben veel aandacht besteed aan de autoweg die rond het hele plan loopt. Wegen zijn niet alleen objecten van de verkeerstechniek, maar horen evenzeer bij onze leefwereld en bepalen in hoge mate het dagelijkse beeld van onze leefomgeving. Stedelijke hoofdverkeerswegen moesten daarom volgens hen getoetst worden op hun esthetische merites. Bij het ontwerpen van de Emerparklaan hebben Maas en Tummers als prototypes gebruik gemaakt van bestaande stedelijke hoofdverkeerswegen. Voor de bermafmetingen stond de Apollolaan in Amsterdam van Berlage model. Voor de wegbelijning in gebogen vormen met een afwisselende hoogteligging werd de Nieuwe Parklaan tussen Den Haag en Scheveningen als voorbeeld genomen. Er moest een gesloten landschappelijk wegbeeld worden gecrerd en het zicht werd beperkt door flauwe bochten (Nieuwe Parklaan). Onderdoorgangen voor fietsers en voetgangers werden in driedimensionale gebogen vormen organisch opgenomen in het wegontwerp. (Later werden toch weer platte kruisingen aangelegd naast de tunneltjes vanwege sociaal onveilige situaties)

Amerikaanse parkways

Maas en Tummers hebben ook heel goed gekeken naar de Amerikaanse ‘parkways’. Zij noemen de Emerparklaan ‘een kleinschalige parkweg in Europese zin’. ’In de Verenigde Staten is geleidelijk de parkwayconceptie’, zeggen zij, ‘van een beboomde negentiende-eeuwse binnenstedelijke weg voor rijtuigen overgegaan op de veel grotere interlokale parkwegen voor gemotoriseerd verkeer.’ Ze noemen de Taconic Parkway in de staat New York een hele mooie en ontspannen parkway, die de automobilist heel direct confronteert met het omringende groene landschap.
Kenmerken van een Amerikaanse parkway zijn onder andere het verloop in de vorm van lange slingers en ongelijkvloerse kruisingen tussen verschillende verkeerssoorten. Een parkway is in feite een langgerekt park en vormt een verbinding tussen verschillende andere parken en maakt onderdeel uit van een groter parksysteem.

De naam Emerparklaan

De Emerparklaan kreeg zijn naam in 1979. De naam is voorgesteld door Tummers zelf. De vormgeving is, zoals gezegd, onder andere geïnspireerd op die van de Nieuwe Parklaan in Den Haag, waarvan de ontwerper de flauwe, lange bochten heeft overgenomen. Behalve de vorm heeft Tummers dus ook de naam ontleend. Het is dus niet zo dat deze laan langs een ‘Emerpark’ loopt.

Literatuur

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Princenhage (nog uit te geven).
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
L.J.M. Tummers en J.M.Tummers-Zuurmond, Het land in de stad, de stedebouw van de grote agglomeratie (Bussum, 2000)