Breda op z'n Amsterdams

23-11-2018

Als in 1617, meer dan een halve eeuw na de afbraak van de middeleeuwse stadsmuur, Breda een stadsuitbreiding krijgt aan de westzijde van de Mark, de huidige Prinsenkade, blijkt dat het bouwen van woonhuizen en brouwerijen anders aangepakt diende te worden. Een eenvoudige funderingsleuf in het schone zand voldeed niet omdat er geen stevige zandlaag te bekennen viel. De oever van de Mark bestond namelijk aan de westzijde uit een dikke slappe veenlaag. De stevige dekzandlaag zat veel te diep en voor een traditioneel aangelegde fundering zouden dan veel te veel bakstenen nodig zijn. Heipalen slaan was dan weer teveel van het goede omdat de stevige zandlaag zo’n meter diep zat. Daarom werd op een Amsterdamse, of eigenlijk “Hollandse” manier op hout gefundeerd.

BR 12 92 1824 uitsnede
Br 12 92 b14
Links de opgegraven brouwerij op het kadastraal minuutplan van 1824. Rechtsonder de Tolbrug. Rechts de aangetroffen funderingstypen.

Archeologisch onderzoek

In 1992 werden bij archeologisch onderzoek aan de Prinsenkade een tweetal brouwerijen opgegraven die in 1617, dus kort na de aanleg van de Prinsenkade, zijn gebouwd. Het moeten forse gebouwen zijn geweest met lange gewelfkelders van resp. 34 en 37 meter lang.

Br 12 92 5
BR 12 92 9
Links een gedeelte van de opgegraven kelderfunderingen. Rechts een detailfoto van de funderingstechniek. De muur is een baksteen breder dan de funderingsplanken. Daarmee werd voorkomen dat de gehele muur van de planken af zou kunnen glijden.

Kespen en slieten

Uniek, althans voor Breda, waren de funderingen van deze brouwerijen. Op z’n Amsterdams, met stevige eiken planken in de lengterichting onder de bakstenen funderingen. Onder de eiken planken lagen dwarsliggende balken (kespen). Bij het andere gebouw waren eerst korte paaltje (slieten) in het veen geslagen. Daarop rustten dan de funderingsplanken .
De eiken planken zorgden voor een gelijkmatige gewichtsverdeling, de slieten fungeerden als een vorm van grondverbetering. Als het gebouw verzakte gebeurde dat in ieder geval gelijkmatig…….

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven