Breda ondersteboven (6) schatkamer de Grote Markt

Bij grootschalige rioleringswerkzaamheden en het aanbrengen van de toen veelbesproken nieuwe bestrating op de Grote Markt is een amateurarcheoloog met een metaaldetector de werkzaamheden gaan volgen. Het resultaat was spectaculair. Vele honderden metalen objecten uit de periode 1300-1950 werden aangetroffen die vaak direct met de markt te relateren waren. De komende tijd laten we een selectie van deze vondsten zien. Dit keer gaat het over de tientallen gevonden gewichtjes.

Het Bredase standaardgewicht

Het in Breda gebruikte standaardgewicht was het Keuls gewicht, dat ook in Antwerpen en de meeste andere steden gold. Dit bedroeg 468,9 gram en werd ook aangeduid als een pond. In 1812 zijn allerlei verschillende namen voor dit gewicht verdwenen en is er sprake van een koopmansgewicht van 468,920 gram. In 1820 werd het Nederlandse metrieke stelsel ingevoerd ter vervanging van het Napoleontisch stelsel.

Controle van de gewichten

De controle op de in de kleinhandel gebruikte gewichten en weegschalen berustte in het midden van de 16e eeuw bij het college van de lakenhal. Dit gebeurde door de IJkmeesters. Gewichten werden dus geijkt en voorzien van een ijkmerk en periodiek geherijkt.
In een ordonnantie op de Lakenhal, wordt verboden onjuiste gewichten te gebruiken op een boete van 1 oude schild ten behoeve van deken en gezworenen van de lakenhal. Daar, waar goederen per gewicht werden verkocht met een weegschaal, die niet uitsloeg, werd een boete van een Tournooise pond uitgedeeld.
Overigens was het ijken van lengte-, gewichts- en inhoudsmaten niet alleen voor de consument van belang. De stedelijke accijnzen op allerlei goederen waren een zeer belangrijke bron van inkomsten en deze werden per hoeveelheid of gewicht bepaald.

Blok-, sluit- en knopgewichten

We kunnen er van uitgaan dat de loden blokgewichtjes het oudst zijn, De sluit- of pijlgewichten zijn als set heel bijzonder om te zien. De afsluitende dekseltjes worden ook regelmatig gevonden. Het bovenstaande knopgewicht is volledig bezet met ijktekens.