Willem IV van Oranje-Nassau

Personen
1711 tot 1751
1bb48d58f36e2f834009144ef8b680b7 1bb48d58f36e2f834009144ef8b680b7

Willem IV (1711-1751), prins van Oranje-Nassau, Jacques-André-Joseph Aved, 1750 - 1751. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Prins van Oranje, baron van Breda van 1732-1751

Willem IV was als baron van Breda de opvolger van zijn verre familielid Willem III van Oranje. Hij werd opgevolgd door zijn enige zoon Willem V. Willem IV en Willem V behoorden tot de zogenaamde Friese Nassau’s. Deze hadden hun machtsbasis oorspronkelijk in Friesland, maar ze verplaatsten deze in 1732 naar Den Haag. Voor zover bekend hebben zij niet voor langere tijd in Breda verbleven.

Willem IV Karel Hendrik Friso werd geboren in Leeuwarden op 1 september 1711 als zoon van Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, die kort daarvoor was overleden en Maria Louise van Hessen-Kassel. Op 25 maart 1734 trouwde hij in de Franse kapel van het Paleis van St. James in Londen met Anna van Hannover, de oudste dochter van de Britse koning George II. Het echtpaar woonde aanvankelijk in Leeuwarden in het Stadhouderlijke Hof.

De inhuldiging in Breda, 1737

Willem IV en Anna van Hannover werden ingehuldigd in Breda op 13 september 1737. Twee dagen later woonden hunne hoogheden een kerkdienst bij in de Grote Kerk. Er werden toen geen oorkondes meer opgemaakt. Van deze gebeurtenis zijn echter niet minder dan twee boeken uitgegeven. Het ‘Juichende Breda’ is in feite het programma dat voorafgaand aan de feestelijkheden werd gedrukt. In het exemplaar dat bewaard wordt op het Stadsarchief van Breda heeft iemand uit eigen aanschouwing er commentaar bij geschreven. Het ‘Blijde verhaal’ is gedrukt ná de inhuldiging (of plechtige intrede zoals deze hier wordt genoemd) en bevat prachtige gravures van de erepoorten die toen werden opgericht. Deze waren ontworpen door de architect Pieter de Swart, die daarmee zijn carrière een flinke duw in de goede richting heeft gegeven.

Vanaf 1734 werd er weer geïnvesteerd in het verbeteren van het Kasteel. Blijkbaar was Willem IV van plan hier regelmatig te verblijven. Anna van Hannover was van koninklijke bloede en dit paleis was een passende huisvesting.

Erfstadhouder, 1747

In 1740 brak de Oostenrijkse Successieoorlog uit, waarin Oostenrijk en Frankrijk tegenover elkaar stonden. De Republiek koos in 1747 de kant van Oostenrijk, waarop Franse troepen de Zuidelijke Nederlanden binnenvielen. In enkele weken veroverden de troepen van Lodewijk XV de meeste steden in de zuidelijke Nederlanden waar de Republiek troepen had gelegerd. In paniek werd de prins op 2 mei 1747 benoemd tot kapitein-generaal, tot admiraal-generaal van de republiek en tot stadhouder van alle gewesten. In november van datzelfde jaar volgde verheffing tot erfstadhouder van de Republiek. Willem IV stierf op 22 oktober 1751 in Den Haag, in Paleis Huis ten Bosch. Zijn bijzetting vond plaats in de grafkelder van de Oranjes te Delft.

Literatuur

Het juichende Breda, op de inhuldiging van de Prins en Princesse van Oranje, op den 12 september 1737 (s'Gravenhage, 1737).

Philip Gul. Croyze, Gabriel van den Velde en P. de Swart,Het Blyde Breda, ofte kort verhaal van de plegtige intrede van de allerdoorlugtigsten vorst Willem Carel Hendrik Friso als heer en baron van Breda ende haare koninklyke hoogheid Anna, gescheid op den XIII. van Herfst-maand, MDCCXXXVII, met kopere plaaten ('s Gravenhage, Breda, 1737).

Thomas Ernst van Goor, Beschryving van stadt en lande van Breda (’s-Gravenhage, 1744)

Gerard Otten, ‘Breda als residentiestad van de Nassaus, Een van de grootste residentiesteden in de Nederlanden in het begin van de zeventiende eeuw’, in ErfgoedBrief Breda nummer 32, maart 2016. https://erfgoed.breda.nl/nieuws/breda-als-residentiestad-van-de-nassaus/

Freek H. Schmidt, Pieter de Swart en Willem IV, Hofarchitectuur in de Republiek (Amstelveen, 1997). F.H. Schmidt, Pieter de Swart, architect van de achttiende eeuw (Zwolle, Zeist, 1999).

J.D.H. van Uden, ‘Huldiging van Prins Willem Carel Hendrik Friso te Breda, 13 September 1737’, in Sinte Geertruydtsbronne, 1936, p. 185-190.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven