Trambrug of Willem-Alexanderbrug (Centrum)

Bouwwerken
1865 tot heden
Str270 trambrug low Str270 trambrug low

De Trambrug met een tram van de Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij (ZNSM), even na 1890. (BBA Fotoarchief)

Op deze plaats hebben in de loop van de tijd niet minder dan vijf bruggen gelegen. In 1865 werd ten zuiden van de spoorbrug een stalen ophaalbrug over de rivier de Mark gebouwd, die in 1866 geopend werd. Deze eerste brug had nog geen naam.

De tweede brug, de eerste Trambrug

De tweede brug op deze plaats was de eerste echte Trambrug. In 1893 werd de ophaalbrug afgebroken en, gedeeltelijk op kosten van de Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij, de ZNSM, vervangen door een stalen draaibrug, die ook geschikt was voor tramverkeer. Bij raadsbesluit van 26 januari 1895 werd deze brug ook officieel de Trambrug genoemd. De tramlijn liep van de Spoorstraat via de Academiesingel over de Trambrug naar de Etnastraat en de Tramsingel. De laatste stoomtram reed in Breda op 22 mei 1937.

De derde brug, de tweede Trambrug

Nadat er geen tramverkeer meer over de Trambrug reed werden er plannen gemaakt voor een bredere brug, ook in verband met de zogenaamde Noord-Zuiddoorbraak. In 1939 werd de derde brug op deze plaats aanbesteed, de tweede Trambrug van die naam, een basculebrug. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak was de brug nog in aanbouw. Door de oorlog konden niet alle materialen die nodig waren worden geleverd. De nieuwe brug werd in 1944 ernstig beschadigd door de terugtrekkende Duitsers en daarna zo spoedig mogelijk weer hersteld.

De vierde brug, de derde Trambrug

De basculebrug werd gesloopt in 1977 en vervangen door de vierde brug op deze plaats, de derde Trambrug in successie. Tegelijkertijd werd ook de nabijgelegen Gasbrug vernieuwd. Deze Trambrug was een simpele constructie, een betonnen plaat op poten, niet ingericht op het doorlaten van scheepvaartverkeer. De vierde brug lag iets ten zuiden van de derde brug. De twee bruggen hebben zelfs korte tijd samen bestaan.

De vijfde brug, de Willem-Alexanderbrug

De laatste brug op deze plaats werd in aanbouw genomen in juli 2013. Deze brug is hoger dan de vorige zodat ook grotere plezierboten de nieuw ingerichte Haven kunnen bereiken. Het watertoerisme in de stad krijgt hiermee een stevige impuls. Op 8 oktober 2013 besloot het College van Burgemeester en Wethouders de nieuwe brug de Koning Willem-Alexanderbrug te noemen. Deze naam herinnert aan de inhuldiging van koning Willem-Alexander op 30 april 2013. De naam ging pas in op Koningsdag, 27 april 2014. Op het oostelijke landhoofd van de brug staat een gedicht van Y. Né:

‘Ineens is er dit brede contact met dingen waarvan wij niet wisten, dat ze zo koninklijk zijn en altijd al binnen en buiten ons hebben bestaan.’

Op deze manier is de brug in fysieke zin verbonden met zijn nieuwe naam. Het is maar een uitzondering, helaas, dat straatnaam en straat samenvallen. Op pinkstermaandag 9 juni 2014, Nassaudag, werd de vernieuwde brug geopend door burgemeester Peter van der Velden.

Archeologisch onderzoek

Bij de bouw van de brug werden langs de oorspronkelijke Markoever stortlagen aangetroffen met achttiende en negentiende eeuws afval.


Literatuur

J. van Haastert, De honderd bruggen van Breda (Breda, 1973).
W.J.M. Leideritz, De tramwegen van Noord-Brabant, een historische terugblik op ruim een halve eeuw tram- en autobusexploitatie in de provincie Noord-Brabant (Leiden, 1978).
W.J.M. Leideritz, ‘De Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-Maatschappij, een historische terugblik op bijna 100 jaar regionaal openbaar vervoer (1889-1985)’, in Jaarboek de Oranjeboom XLIV (1991).
Gerard Otten, 'Tramlijnen en stedenbouwkundige ontwikkeling tussen 1870 en 1914', in Historisch-Geografisch Tijdschrift, jaargang 1999 no. 1, p. 1-14.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven