Vrouwe van Breda
Mencía de Mendoza was de derde vrouw van graaf Hendrik III. Mencía de Mendoza y Fonseca was geboren op 30 november 1508 als dochter van Rodrigo Díaz de Vivar y Mendoza en zijn tweede vrouw María de Fonseca y Toledo. Ze volgde haar vader op veertienjarige leeftijd op als markiezin van Zenete en erfde het familiefortuin van de Mendoza’s. Dit maakte haar tot één van de meest begeerde huwelijkskandidaten van haar tijd.
Zij trouwde op 27 juni 1524, op vijftienjarige leeftijd dus, met graaf Hendrik III van Nassau. Het echtpaar bleef aanvankelijk in Spanje wonen. In 1530 verhuisden Hendrik en Mencía naar Breda en werden zij daar op 1 oktober 1530 plechtig ingehuldigd. Toen Hendrik in 1538 stierf en zijn zoon René van Chalon hem als heer van Breda opvolgde, verliet Mencía definitief de Nederlanden. Terug in Spanje hertrouwde zij met Ferdinand van Aragón, hertog van Calabrië en onderkoning van Valencia. Zij overleed op 4 januari 1554. Mencía overleed kinderloos en is niet in Breda begraven.
Een onbekend Nassaumonument
Het Mencia de Mendozalyceum, geopend in 1959, aan de Ruitersboslaan is naar haar genoemd. Het gebouw was oorspronkelijk bedoeld voor middelbaar onderwijs aan rooms-katholieke meisjes. In het gebouw bevindt zich een ingemetselde steen met het wapen van Mencia de Mendoza en het opschrift ‘Het R.K. Lyceum voor meisjes, opgericht in 1947, nam dit gebouw in het jaar 1959 in gebruik en werd genoemd naar de Spaanse gravin van Nassau, Mencia de Mendoza.’ Boven de ingang bevindt zich een gevelreliëf van de bekende beeldhouwer Niel Steenbergen. Van alle Nassaumonumenten in Breda is dit wel het meest onbekende. Op het voorplein van het Mencia staat een installatie, eveneens getiteld Mencia, van de kunstenaar Ram Katzir. Het kunstwerk is ontworpen in 2005 en uitgevoerd in 2006. Bij de ingang van de school staat een bronzen kijkpaal. Als we hier doorheen kijken, zien we Mencia de Mendoza in volle glorie, galopperend tussen de bomen door.
