Kroningslaantje (Mastbos)

1898 tot heden

De Wilhelmina-eik op het Kroningslaantje in het Mastbos in 1910. De boom staat op een rond pleintje. Om het pleintje staan coniferen. (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

Het Kroningslaantje in het Mastbos loopt van de Duivelsbruglaan, recht tegenover de Teychinélaan, naar de Bouvignedreef. Halverwege vinden wij een rondpoint (een rond pleintje), waarop een eik staat. Het pleintje wordt omgeven door coniferen. Het pad is aangelegd in 1898 ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina op 6 september van dat jaar. Een inhuldiging in Nederland is echter geen kroning. De nieuwe koning krijgt de kroon niet op het hoofd gezet. Toch wordt en werd deze plechtigheid vaak aangeduid als de kroning en hebben we behalve koningsbomen ook kroningsbomen en Kroningslaantjes.

Houtvester A. J. van Schermbeek

Het pad is aangelegd op initiatief van de 'eere-commissie van Ginneken voor de feestviering bij gelegenheid van de Inhuldiging van H.M. de Koningin'. Begin 1898 al was hier het idee geopperd om in ieder van de Staatsbossen rond Breda een kroningsboom te planten. In het Mastbos, het Liesbos en in het Ulvenhoutse Bos zou een slingerwandelpad moeten worden aangelegd, aan weerszijden beplant met coniferen en halverwege een rond pleintje met daarop een Kronings-eik. Het Kroningslaantje is eigenlijk een soort miniatuur-boulevard. Dit plan kwam uit de koker van houtvester A. J. van Schermbeek (1855-1915). Hij was als bosbouwkundige in dienst van de Domeinen en mag beschouwd worden als de grondlegger van het Staatsbosbeheer.

Wilhelminaboom

Op donderdag 8 september 1898 werd de Koninginneboom of Wilhelmina-eik geplant in het Mastbos. Bij de plaats waar de boom geplant zou worden opende de burgemeester van Ginneken, mr. W.H.E. Baron van der Borch, erevoorzitter van de inhuldigingscommissie, de plechtigheid. Mr. J.A. Vorstman, secretaris van de commissie, las de oorkonde voor, waarna het document in een loden omhulsel aan de grond onder de eik werd toevertrouwd. Bij het planten van de boom deed de rentmeester der Domeinen, J.H. Roosmale Nepveu, de eerste spadesteek, waarna het werk werd voortgezet door C. Dielen, oudste arbeider der Domeinen in het Mastbos. Hierna sprak Van Schermbeek de plantersrede uit.

De Wilhelminaboom staat er nog steeds. Het rondpoint, waarop de eik staat, wordt omgeven met coniferen, zoals de bedoeling was, maar deze zijn in zeer slechte conditie. De eik zou nu honderd jaar oud moeten zijn, maar hij heeft niet de afmetingen die men bij zo'n leeftijd zou verwachten. Zou de oorspronkelijke boom gestorven zijn en vervangen door een nieuwe? Kort geleden (na de planting van de Willem-Alexanderboom) is een bordje geplaatst met uitleg.

Willem-Alexanderboom

Op 30 april 2013 deed koningin Beatrix afstand van de troon in het Paleis op de Dam in Amsterdam. Aansluitend vond de inhuldiging van Willem-Alexander als koning plaats in de Nieuwe Kerk. Op recente plattegronden van het Staatsbosbeheer van het Mastbos staat echter ten onrechte het dreefje van de Burgemeester Kerstenslaan (tegenover de Grieglaan) naar de Bouvignedreef aangegeven als het Kroningslaantje. Op vrijdag 26 april 2013 plantte Staatsbosbeheer de Willem-Alexanderboom, een zomereik, aan dit dreefje in de veronderstelling dat dit het historische Kroningslaantje was. Door deze vergissing hebben we nu twee Kroningslaantjes in het Mastbos.

Literatuur

Gerard Otten, ‘De Wilhelminabomen, De bomen, geplant in Breda ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1998, nr. 1.
Gerard Otten, ‘De Bredase Willem-Alexanderbomen van 2013’, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 2013, nummer 3.