Wilhelminalaan (Liesbos)

1898 tot heden

Een tram van de Zuid-Nederlandsche Stoomtram-Maatschappij, de ZNSM, bij Hotel Liesbosch, rond 1910-1920. Vanaf dit punt liep de Wilhelminalaan verder het bos in, naar het Engelse Park. (Beeldcollectie Stadsarchief Breda)

De Wilhelminalaan is de slingerdreef in het Liesbos die loopt van de kruising Oude Liesboslaan / Drielindendreef naar de kruising Morteldreef / Nieuwedreef.

Het Jachthuis en het Engelse Park

Waarschijnlijk is de Wilhelminalaan aangelegd in verband met de planting van de Koninginne-eik in het Engelse Park bij het Jachthuis op zondagmiddag 18 september 1898. De boom werd geplant ter gelegenheid van de inhuldiging (kroning) van koningin Wilhelmina. De boom bestaat niet meer.
Begin 1898 nam de 'eere-commissie van Ginneken voor de feestviering bij gelegenheid van de Inhuldiging van H.M. de Koningin' het initiatief om in ieder van de Staatsbossen rond Breda een kroningsboom te planten. In het Mastbos, het Liesbos en in het Ulvenhoutse Bos zou een slingerwandelpad moeten worden aangelegd, aan weerszijden beplant met coniferen en halverwege een rond-point (rond pleintje) met daarop een Kronings-eik. Zie ook het Kroningslaantje (Mastbos). Dit plan kwam uit de koker van houtvester A. J. van Schermbeek (1855-1915). Blijkbaar is in het Liesbos het plan enigszins aangepast.

Toeristische kaart van het Liesbos uit 1911

De meest onbekende boulevard van Breda

De Wilhelminalaan komt voor op het plattegrondje van het Liesbos van 1906, maar nog zonder naam. Op de plattegrond van 1911 staat hij aangeduid met de naam Wilhelminalaan.
Op 14 mei 1890 werd de paardentramlijn van de ZNSM van Breda naar Princenhage en het Liesbos plechtig geopend, in aanwezigheid van Bredase en Belgische autoriteiten. De paardentram en later de stoomtram hadden hun halte bij café de Drie Linden, op de kruising Liesboslaan en Drielindendreef. Na de aanleg van de tram werd de Haagweg langzaam maar zeker volgebouwd, zodat rond 1914 het dorp Princenhage door middel van een lange lintbebouwing vastgegroeid was aan Breda. Aan de rand van het Liesbos ontstond na 1890 een kleine kern van villa's. De lintbebouwing langs de Liesboslaan groeide echter niet aaneen, zoals langs de Haagweg.
We zouden de verbinding Breda Centrum Haagweg Princenhage dorp (Oude) Liesboslaan Wilhelminalaan (Liesbos) Engelse Park en Jachthuis kunnen beschouwen als een boulevard naar Brussels model. In Brussel liepen vanuit de stad boulevards alle richtingen op. Deze eindigden allemaal bij een attractiepunt: de Avenue Louise bij het Terkamerenbos, de Koningssstraat Paleizenstraat Koninginnelaan bij het Kasteel van Laken (koninklijk paleis) en de Avenue van Tervuren bij het kasteel van Tervuren en het Kongomuseum. Zo ook vormt de Wilhelminalaan uiteindelijk de verbinding tussen Breda en het Engelse Park en het Jachthuis.

Literatuur

Gerard Otten, 'De ontwikkeling van de Liesboslaan ná de aanleg van de tram, 1890-1914' , Deel I: De aanleg van de tramlijn, in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1996, nummer 2, Deel II: Suburbanisatie langs de Liesboslaan, in jaargang 1996, nummer 3, Deel III: Ontwikkelingen in en rond het Liesbos, in jaargang 1996, nummer 4.
Gerard Otten, 100 Jaar Baronielaan, Boulevard Breda Mastbosch, 1897-1997 (Breda, 1997).
Gerard Otten, De Wilhelminabomen, De bomen, geplant in Breda ter gelegenheid van de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898 , in Engelbrecht van Nassau, jaargang 1998, nummer 1.
SB4, Bureau voor Historische Tuinen, Parken en Landschappen, Herstelplan voor Engels Werk, omgeving Jachthuis in het Liesbos te Breda (Wageningen, 2010).