Bolbergseweg (Bavel)

Gebieden
1540 tot heden
STR289 Bolbergseweg 20060083 STR289 Bolbergseweg 20060083

Een oude foto uit het laatst van de negentiende eeuw van een boerenfamilie aan de Bolbergseweg in Bavel. (foto: Beeldcollectie Stadsarchief Breda id.20060083)

Deze weg valt uiteraard onder de buurtschap Bolberg. De toponymist Chr. Buiks vond een vermelding van de Bolberchschen wech reeds uit 1540. De naamsverklaring is natuurlijk de weg van Bavel naar het gebied de Bolberg. De naam werd bevestigd bij besluit van Burgemeester en Wethouders van Nieuw-Ginneken van 23 mei 1947. Waarschijnlijk bestond de straatnaam tevoren al in deze vorm.

Bolberg

Het gehucht Eikberg lag (ligt) rond de kruising Eikbergseweg – Gilzeweg. Het gehucht Bolberg ligt (lag) rond de kruising Bolbergseweg – Eikbergseweg. Meestal werden de Bolberg en de Eikberg samen genomen tot de buurtschap Bol- en Eikberg. Het toponiem Bolberch wordt volgens Buiks vermeld in 1513, 1519, 1606, 1634 enzovoorts. ‘Bol’ kan volgens hem betekenen ‘los, niet vast of stevig, ondicht’. Dit zou dan duiden op de structuur van de bodem. Andere betekenissen zijn ook ‘slap, week, drassig’. Men zou ‘bol’ ook kunnen beschouwen als een vormaanduiding. Dit stemt inderdaad overeen met de werkelijkheid.
De akkers op de Bolberg liggen zeer sterk gewelfd. Bol is volgens Buiks ook een algemene naam voor onkruid en speciaal Wikke, Zwarte Nachtschade en Korenbloem. Deze naam heeft waarschijnlijk betrekking op de zaadvorm van deze planten. In Vlaanderen heten de zaden van de Bolderik ‘bolle’. Gezien de vele berg-namen, die in eerste lid een plantennaam bevatten voldoet de interpretatie ‘onkruid’ voor het element ‘bol’ goed. Samenvattend geeft Buiks voor de naam Bolberg de verklaring ‘lichte verhevenheid, waar veel onkruid groeit’.

Wildebraak

Volgens De historisch-geograaf Karel Leenders is deze weg identiek met de Wildebraak. Buiks vond vermeldingen van de Wildebraak of Willebraecq of Willebraeck vanaf 1768. ‘Wild’ duidt op ruige begroeiing. ‘Braak’ betekent ‘tijdelijk rustend land’, eigenlijk land, dat gebroken, dat geploegd moet worden. Dit ploegen gebeurde vanouds in de juni, de braakmaand. Wilde Braak ‘tijdelijk rustend land, begroeid met ruige vegetatie’.

Diepstraat

Buiks vermoedt dat de Bolbergseweg mogelijk deel heeft uitgemaakt van de Diepstraat. Hij vond vermeldingen van de Diepestrate tot Lyndonck uit 1525, de Diepstrate omtrent den Bolberch in 1546, in d’Engstrate off Diepstrate in 1579, de Diepstrate tot Bavel in 1610, de Diepstrate op ten Leegen (Lage) Eijckberch in 1634 en nog eens de Diepstraete opden Leegen Eijckbergh in 1699. De Diepstraat is, zegt Buiks, een ‘straat, die laag ligt ten opzichte van de omgeving’.
Een dergelijke ligging kan ontstaan, doordat de akkers langs die straat bol liggen. Ook is het mogelijk dat de Diepstraat tussen twee wallen in lag, waardoor de straat ook relatief laag kwam te liggen.
Gezien de vermelding ‘tot Lyndonck’ is met de Diepstraat mogelijk bedoeld, zegt hij, een deel van de huidige Bolbergseweg, die immers zich voortzet op Lijndonk en dan Lijndonkseweg genoemd wordt. Wellicht werd er ook mee bedoeld de Eikbergseweg, aansluitend bij het oostelijk deel van de Bolbergseweg. De familienaam Diepstraten komt nu nog algemeen voor in de omgeving van Breda.

Lijndonksschoor

Op de overgang van de Bolbergseweg naar de Tervoortseweg en de Lijndonkseweg ligt een bruggetje over de Gilzewouwerbeek. Aanvankelijk werd dit de Lindervoord of Lijndonksevoord genoemd, later het Lijndonksschoor of Bolbergsschoor. Op deze plek passeerde men door een voorde, een doorwaadbare plaats, de Gilzewouwerbeek op weg naar Bavel. Later is hier een ‘schoor’ gebouwd: een eenvoudig bruggetje.
De naam Lindervoord wordt al genoemd in 1513. Het Lijndonksschoor in 1654 en het Bolbergsschoor in 1691. Het bruggetje moet nog officieel een naam krijgen. Lijndonksschoor lijkt het meest voor de hand liggend, aangezien men hierover van Bavel naar Lijndonk fietst.

Literatuur

A.W. Jansen, Straatnamen voormalige gemeente Nieuw-Ginneken (Nieuw-Ginneken, 1997).

K.A.H.W. Leenders, Cultuurhistorische landschapsinventarisatie gemeente Breda (Breda, 2006). ErfgoedRapport Breda, nummer 1.

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Ginneken en Bavel (Nieuw-Ginneken, 1983-1988). Deel 2 en 3, Bavel, Kerkeind en IJpelaar 1 en 2 (1983) en deel 9 en 10, Bavel, Bol- en Eikberg I en II (1984).

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven