Door middel van fraaie Belvedères op de hoeken van dit in 1621 aangelegde deel van het Mastbos heeft Staatsbosbeheer het historische karakter weer beter zichtbaar gemaakt.
Nieuws
Blijf op de hoogte over Erfgoed in Breda
Het "vierkant van Maurits" opnieuw zichtbaar in het Mastbos.
11-12-2022
In 1621 werd een plan ontworpen om het Mastbos een meer aan de eisen van de tijd aangepaste vorm te geven: De uitbreiding met een grote rechthoek van vermoedelijk 240 bij 220 lange roeden (1350-1360 bij 1240-1250 m).
Jacob Lips en Jan Pietersz. Dou
Het was prins Maurits die in 1621 landmeter Jacob Lips de opdracht gaf om het gebied en de inrichting in kaart te brengen. Het werd begrensd door de huidige Stouwdreef, Oude Postbaan, Overaseweg en de Goordreef. Lips vervaardigde een kaart van 2 bij 1 meter. Z'n opvolger, Jan Pietersz. Dou, verkleinde de kaart in 1625 tot wat handzamere afmetingen.
Onteigeningen
De rechthoek omvatte aan de Princenhaagse kant nog een strook gemeenschappelijke woeste grond (vroonte), maar ook een hele hoek beemden van particulieren. Deze werden zonder meer onteigend. Nog in 1647 waren zij op zoek naar compensatie. Ook een "heitheining" (omwald stuk woeste grond) aan de kant van Overa werd half onteigend. En aan de Ginnekense kant nam de rechthoek een groot stuk particuliere gronden mee.
Ook ging het ten koste van de percelen van de hoeve de Blauwe Kamer en Nieuwenhuis die toebehoorden aan 's heren drossaard Van Stralen. Die was natuurlijk niet in de positie om te protesteren en in 1658 waren zijn rechtsopvolgers nog op zoek naar compensatie voor deze onteigening.
Hoewel de kaart van Lips en Dou bedoeld was voor de ontwikkeling van het Mastbos hebben de landmeters ook het dorp Ginneken, Zandberg en het Markdal zeer nauwkeurig afgebeeld. De bebouwing komt goed overeen met de beschrijvingen in de oude akten van het schepenprotocol. Grote delen van de kaart zijn één op één op een moderne topografische kaart te projecteren. Zie bijvoorbeeld hier
(Bron: Ad Jansen, Handleiding voor het bestuderen van de kaart van het Mastbos, Breda 2008 en Thijs Caspers, Het Mastbos, Abcoude 1999)
Uitsnede uit de kaart van Lips en Dou uit 1621-1625 met het vierkant van Maurits. Dit gebied werd toen al doorsneden door het Eeuwigheidslaantje. Linksonder het kasteel Bouvigne. (noordkant aan de onderzijde !)
Deel dit artikel
Nieuwsbrief
Ook interessant
Erfgoedweb is een initiatief van
