Marga Minco

Personen
1920 tot 2023
Bfadceee66ff12c062fa3b3428f1730f Bfadceee66ff12c062fa3b3428f1730f

Margo Minco bekijkt het boek ‘Schrijvers achterna’, dat haar zojuist is aangeboden, 11 juni 1989. Foto: Johan van Gurp, BN De Stem. (Collectie BN De Stem, Johan van Gurp)

Schrijfster

De Nederlandse schrijfster Marga Minco is op 31 maart 1920 onder de naam Sara Menco geboren in Ginneken als derde kind in een orthodox Joods gezin. Het adres van de familie Minco was in deze tijd Prins Hendrikstraat 5, tegenwoordig nummer 194. Haar bekendste werk is ‘Het bittere kruid’ uit 1957, een klassieker uit de Nederlandse literatuur over de Tweede Wereldoorlog. Zij ontving verschillende prijzen. Bijvoorbeeld de P.C. Hooftprijs in 2019 voor haar gehele oeuvre.

Nutsschool aan de Bouwerijstraat

Later verhuisde het gezin naar Breda en betrok daar een nieuw gebouwd huis op het adres Loopschansstraat 22. Minco's vader was koopman en tevens parnas (bestuurslid van de Joodse gemeente) in Breda en ging elke zaterdag met een hoge hoed en in zwart pak naar de synagoge. Marga Minco was niet zo vroom als haar vader. Zij ging naar school op de Nutsschool voor Meisjes aan de Bouwerijstraat. In 1938 ging zij werken bij de Bredasche Courant. Tijdens de Vlucht van Breda in 1940 vluchtte het gezin naar België. In 1942 moest Marga , gedwongen door de Duitse bezetter, met haar ouders in de Jodenbuurt in Amsterdam gaan wonen. Haar ouders, broer en zus werden tijdens de oorlog gedeporteerd. Marga dook onder en heeft als enige de oorlog overleefd. In 1945 trouwde zij met de dichter en vertaler Bert Voeten (1918-1992), die zij in 1938 bij de krant had leren kennen. Op 10 juli 2023 overleed Marga Minco op 103-jarige leeftijd in Amsterdam.

Het Bittere Kruid

‘Het bittere kruid’ beschrijft in losse anekdoten de literaire en deels gefictionaliseerde neerslag van haar persoonlijke ervaringen met de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het 'zeer veel gelezen boekje' werd talloze malen herdrukt en vertaald en in 1985 verfilmd.' De Engelse vertaling uit 1960 werd lovend besproken en meestal vergeleken met het eveneens vanuit het perspectief van een meisje geschreven dagboek van Anne Frank.

Het bittere kruid is maror, een gerecht dat wordt gegeten tijdens de seidermaaltijd aan het begin van de joodse Pesach. Het staat voor de bitterheid van de slavernij van de Israëlieten in Egypte en symboliseert het leed dat mensen wordt aangedaan. Meestal wordt mierikswortel of een bittere slasoort gebruikt.

Het boek begint net na de capitulatie van Nederland in de Tweede Wereldoorlog. De familie keert terug van de evacuatie vanwege de inval. Hiermee wordt uiteraard de Vlucht van Breda bedoeld, maar dit wordt niet expliciet beschreven. Haar vader vindt onderduiken niet nodig, ook al zijn ze Joods. De verhalen over Jodenvervolging geloven ze niet, ook al heeft de jonge hoofdpersoon negatieve ervaringen vanwege pesterijen om haar Joodse afkomst. Haar vader en moeder worden gedwongen in Amsterdam te gaan wonen en zijn van daaruit afgevoerd naar Westerbork. De ik-persoon kan ontsnappen en onderduiken.

‘Ik voel me een Bredase’

In 2001 keek zij naar aanleiding van het 750-jarig bestaan van de stad Breda terug op haar jeugd. ‘Ginneken was voor mij hetzelfde als Breda, dat onderscheid heb ik nooit gemaakt. Van de eerste vijf jaar in de Prins Hendrikstraat is me nauwelijks iets bijgebleven. Hooguit dat mijn moeder en haar vriendin ons in een trekwagen meenamen naar het Mastbos. (….) Twintig jaar heb ik in de stad doorgebracht en daarom voel ik me een Bredase.’ Zij is nog regelmatig terug geweest in Breda. In 1992 was zij aanwezig bij de heropening van de synagoge in de Schoolstraat.

Literatuur

Gertjan Kocken, Pim Cluistra en Martijn Jas, Breda bevalt! Herinneringen van 28 bekende Nederlanders aan hun geboortestad (Amsterdam, 2001).
Marga Minco, Het bittere kruid, een kleine kroniek (Den Haag, 1957).

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven