De Frankenthalerstraat en de Druivenstraat vormen de ontsluiting van het gebied tussen de Kapittelweg en de Oosterhoutseweg en tussen de spoorweg en de Noordelijke Rondweg of Nieuwe Kadijk. Op de niet zo lange termijn zal hier een nieuw stadsdeel verrijzen, zegt de Omgevingsvisie 2040 van de gemeente Breda. Het gebied heeft op dit ogenblik nog geen wijknaam. De historische naam van dit gebied is Voorbos. De Frankenthalerstraat bestaat uit twee takken. Het oost-west lopende gedeelte viel voor 1962 onder de Baliëndijk. Het noord-zuid lopende gedeelte was oorspronkelijk een onderdeel van de Kwekerijstraat. In de nabijheid had P.J. Jansens een tuinderij met een druivenrank onder glas, een Frankenthaler. Deze eind augustus rijpende druif stamt oorspronkelijk uit Italië en Zuid-Tirol.
Frankenthalerstraat (Doornbos)
De Frankenthalerstraat, de voormalige Kwekerijstraat en Baliëndijk, in de jaren '80.( Foto: Bea Hoeks-de Laat, coll. Stadsarchief Breda id. 19881356.)
Het Voorbos
Het gebied het Voorbos lag volgens de toponymist Chr. Buiks op de grens van Teteringen en Heusdenhout aan weerszijden van de Teteringsedijk. Voor de naamsverklaring denkt Buiks aan een voorde in het water de Rul in de Teteringsedijk. Een voorde is een doorwaadbare plaats in een rivier. Karren reden door de voorde, voetgangers hadden meestal een kippenbruggetje naast de voorde. Het woord bos ging vanaf de dertiende eeuw de oudere vormen hout en lo vervangen. Bos betekent oorspronkelijk struikgewas.
De naam Voorbos is al zeer oud. De oudste vermelding is uit 1280: ‘Omnia communis pascua et wilderde, que jacent inter Emerberge et Ypenlaer usque ad fossam tendentem versus molendinum et usque ad silvam que dicitur Verdebos.’
Karel Leenders lokaliseert de voorde waar het Voorbos naar genoemd is ongeveer op de kruising van de Teteringsedijk met de Teteringenstraat en de Ceresstraat, dus vanuit de Kwekerijstraat gezien een heel eind naar het westen. Het Voorbos zou dan weer ten oosten van deze voorde hebben gelegen. Het Voordebos vormde een laagte aan weerszijden van de Teteringsedijk. Het Voortbos was mogelijk nog aanwezig rond 1250 maar daarna moet het snel verdwenen zijn. Bij de uitgifte van de Bredase Aard in 1280 wordt het nog als bos vermeld. Karel Leenders duidt dit soort bosjes aan als restbossen. Van het vroegmiddeleeuwse alom aanwezige bos was al tegen 1350 weinig meer over gebleven, zegt hij. In de omgeving van Breda zijn er echter enkele bosrestanten aanwijsbaar die nog geruime tijd na 1350 bleven bestaan en deels zelfs nu nog bestaan.
Literatuur
Chr. Buiks, Noordbrabantse plaatsnamen, Teteringen (z.pl., 1990).
K.A.H.W. Leenders, Cultuurhistorische landschapsinventarisatie gemeente Breda (Breda, 2004).
Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).
Deel dit artikel
Nieuwsbrief
Ook interessant
