Vorst in de grond: IJstijdsporen vastgelegd

Tijdens een archeologische begeleiding bij de aanleg van een vijver/wateropvang op het terrein van de Trip van Zoudtlandt kazerne aan de De La Reyweg werden opvallende grondsporen ontdekt. Ze zijn volledig natuurlijk ontstaan maar hebben een hoge ouderdom.

Permafrost

Tussen 115.000 en 12.000 jaar geleden, tijdens de Weichsel-ijstijd, was ons land een poolwoestijn: de bodem was nauwelijks begroeid, en het grootste gedeelte van de ondergrond was het gehele jaar bevroren; de permafrost. Alleen de bovenste decimeters werden ’s zomers voldoende verwarmd door de zon om te ontdooien.

Aan het einde van de zomer begon de ontdooide laag van bovenaf weer te bevriezen. Er ontstond dan een met water verzadigde laag tussen de permafrost en de aanvriezende bovengrond. Het ijs in de bovengrond nam meer volume in zodat de onderliggende laag met smeltwater onder druk kwam te staan. Dit in combinatie met verschillen in dichtheid en gewicht zorgde voor de plooiingen in de lagen.

Cryoturbatie

Dit proces van vervorming van de bodemlagen noemt men cryoturbatie. Kleurverschillen in het zand en de aanwezigheid van contrasterende, donkere humeuze laagjes, veenbandjes en leemlaagjes maken deze verschijnselen soms bijzonder fraai zichtbaar.

Boven deze geplooide laag werd in jongere zeer koude periodes opnieuw dekzand afgezet maar nu als een regelmatig geelgrijs zandpakket. Dit is op de linker afbeelding goed te zien.
Hoewel het verschijnsel cryoturbatie regelmatig tijdens opgravingen in Breda zichtbaar wordt, is de heftigheid waarmee de grondlagen op deze locatie vervormd zijn in deze regio nog nooit vastgelegd.