Nieuwe oude natuur: de Galderse Heide

De Galderse Heide is een heide- en vennengebied aan de zuidzijde van het Mastbos. Het zuidoostelijke deel is niet lang voor de Tweede Wereldoorlog ontgonnen. Bij de nieuw gebouwde Johannahoeve ontstond een landbouwenclave van 65 ha die tot 2008 door Staatsbosbeheer werd verpacht. In 2010 werd dit gebied teruggegeven aan de natuur, waarbij de voedselrijke toplaag werd afgevoerd en de waterhuishouding werd aangepast, waardoor opnieuw een ven is ontstaan.

Het terrein, als onderdeel van het Mastbos, werd in 1625 nauwkeurig in kaart gebracht door jan Pietersz Dou in verband met met de grondboekhouding van Prins Maurits. Dou was een befaamd landmeter uit Leiden die al eerder voor Maurits had gewerkt.
Met behulp van moderne GIS technieken is aan te tonen hoe nauwkeurig deze opmetingen waren en hoe oude elementen zoals Dou die in het veld tegenkwam nog steeds aanwezig zijn of hersteld zijn.

Tijdens de archeologische begeleiding werd een opmerkelijke reeks sporen ontdekt waarvan geconcludeerd werd dat het om een zogenaamde landweer ging. Een structuur van een wal, een greppel en rijen palen. Het doel van een landweer kon militair zijn maar ook juridisch, als afbakening van een gebied. De vondst gaf aanleiding om eens grondig de aanwezige historische kaarten te bekijken of er sporen van deze landweer terug waren te vinden. Die zijn helaas niet gevonden, wel werd duidelijk hoeveel er van het oorspronkelijke landschap bewaard is gebleven.