Die andere Beijerd... een middeleeuws passantenverblijf

Een plek waar je terecht kan levert in deze letterlijk en figuurlijk donkere dagen stof op voor een mooie beschouwing. Nu café de Beijerd die functie niet meer kan vervullen dan maar iets over de middeleeuwse Beijerd. Een gebouw dat tot in de jaren '50 gelegen was in het straatje de Beijerd en het uiterlijk had van een stadsboerderij. Of er zich nog middeleeuwse resten in dit gebouw bevonden is niet bekend. De funderingen bleken echter nog uit de 14e eeuw te stammen !

Het straatje de Beijerd is samen met het parallel lopende straatje de Vlaszak gesloopt voor de aanleg van een stukje stadsring dat we nu (weer) als de Vlaszak kennen.
De Beijerd was in de middeleeuwen ingericht voor de opvang van reizigers. Met een prachtig woord ook wel "passantenverblijf" genoemd. Het lag net buiten de Gasthuispoort. Reizigers die letterlijk voor een gesloten poort stonden konden hier overnachten. Het gebouw stond dus buiten de stad en vormde samen met de Gasthuiskapel en het Gasthuis één omgracht complex.
In 1985 zijn de Beijerd en de Gasthuiskapel opgegraven. In 2006 zijn, na de veel besproken afbraak van de uit de jaren '30 en "50 daterende achtervleugel van cultureel centrum de Beijerd, resten van het middeleeuwse Gasthuis even in het zicht geweest.

Het passantenverblijf

De oorsprong van het woord “Beyaard” is “een zaal in het gasthuis waar een vuur brand”. We gaan er vanuit dat dit gebouw vanaf de stichting van het Gasthuis in de late 13e eeuw, deel uitmaakte van het gehele complex.
In eerste instantie ging het om een eenvoudig 14e eeuws zaalvormig gebouw met een baksteen fundament. Hierop stond een houten gebouw. Centraal in het gebouw lag een grote haardplaats van leem, afgezet met bakstenen. De rook verdween eenvoudigweg door een opening in het dak. In de 15e eeuw werd de Beyerd volledig herbouwd en vergroot. De haardplaats was nu volledig uit baksteen opgebouwd maar nog wel vrij in de zaalruimte geplaatst.
Als de Gasthuispoort rond 1536 wordt gesloopt komt de Beijerd binnen de vesting te liggen. Het verliest in 1581 zijn functie als passantenverblijf en wordt het ingericht als pesthuis en dolhuis. Als zodanig blijft het nog tot in de 18e eeuw functioneren.