Vestingwerken in zicht bij vervanging riool Nassausingel en Mauritssingel

Bij werkzaamheden aan het riool onder de Nassau- en Mauritssingel zijn op verschillende plaatsen stukken muurwerk die behoren tot de vestingwerken te zien geweest. Begin september verscheen er al een nieuwsbericht op deze site waarbij de vondst van een zogenaamde enveloppe werd belicht, sindsdien zijn er op nog drie plaatsen, delen van muurwerk gevonden. Wanneer we vanaf het Stedelijk Gymnasium de Nassausingel richting het noorden volgen komen we net voor de kruising met de Nieuwe Boschstraat een stuk muurwerk tegen dat behoord heeft tot het de Contragarde Farse. Opvallend aan dit muurwerk is het schuin gemetselde deel dat aan de oostzijde van het muurwerk te zien was, deze muur vormde de scheiding tussen gracht en en het zandlichaam van de contragarde. De contragarde is aangelegd tijdens de ombouw van de vesting door stadhouder Willem III rond 1682.

Aan de overzijde van de kruising met de Boschstraat, onder de Mauritssingel, is een muur met steunbeer gevonden. Deze muur behoorde tot het westelijke uiteinde van de hoek van dezelfde contragarde Farse. Tegen het westelijke deel van de muur is in een later stadium een klampmuur gezet.
Een stukje verder naar het noorden is een stuk muurwerk gevonden dat behoorde tot de oostelijke muur van het ravelijn Prins Maurits. In 2012 is bij vervanging van het riool onder de Seeligsingel al een muur met steunbeer gevonden dat behoorde tot het westelijke uiteinde van dit ravelijn. Wanneer we de locatie van de aangetroffen muren projecteren op de kaart van Bogaerts uit 1863 lijkt dit te kloppen met de door hem ingemeten vestingwerken.

Een leuk detail was een pijpensteeltje dat was meegebakken in een baksteen. De baksteen is door de werkzaamheden aan het riool precies op de plek van het ingebakken steeltje afgebroken waardoor het zichtbaar werd. Dit pijpensteeltje moet zijn weggegooid door een van de arbeiders bij het fabriceren van de bakstenen. Kleipijpen werden gerookt vanaf het einde van de 16e eeuw.