Markkade (Emer)

Gebieden
1927 tot heden
STR339 Markkade 19891612 STR339 Markkade 19891612

Schepen met suikerbieten, afgemeerd aan de Markkade bij de Suikerfabriek, rond 1935-1940. (Foto: J. van den Heuvel, Beeldcollectie Stadsarchief Breda id.1981612)

Het zuidelijke gedeelte van het industriegebied de Emer wordt op dit ogenblik herontwikkeld. De ontsluitingsweg van dit gebied is de Markkade.

Het Trekpad

Het allereerste begin van de Markkade ligt al vóór 1596. Toen liep er namelijk reeds een Trekpad van Breda langs de rivier de Mark tot Terheijden om daarlangs de schepen te trekken. Het pad werd regelmatig verlengd en in 1800 liep het pad door tot aan Dintelsas. In de twintigste eeuw ging de scheepvaart over op motorische voortbeweging. In 1940 deed de gemeente afstand van het recht van jaagpad langs de Mark. Het pad was in ieder geval nog aanwezig in 1955, maar is later door rivierverleggingen en dergelijke in het ongerede geraakt.

In het noorden van de Haagse Beemden is het Trekpad hersteld als recreatief fietspad. Een tweede gedeelte van het Trekpad loopt sinds rond 1975 van het Nieuw Veer onder Prinsenbeek tot aan de gemeentegrens met Etten-Leur bij Zwartenberg. Er bestaan plannen om het Trekpad te herstellen van het centrum van Breda tot aan Zwartenberg.

Weg naar de Suikerfabriek

In 1870 werd een begin gemaakt met de sloop van de vestingwerken. Ten noorden van de spoorlijn, op Princenhaags grondgebied, werd reeds vóór de sloop van de vestingwerken, de ijzergieterij van Merkelbach van Enkelhuizen gesticht. In 1872 kwam daar de suikerfabriek nog bij. In 1920 werd aangevangen met de bouw van de HKI, de latere Enka en daarmee had de Markkade haar huidige lengte bereikt. Deze bebouwing werd aangeduid als Emer Waterpoort of bij, achter of nabij de Suikerfabriek te Princenhage. In het verslag van Openbare Werken over 1916 wordt de weg aangeduid als de Weg naar de Suikerfabriek. In de adresboekjes van 1914-1919 heet het hier de Nieuwe Prinsenkade onder Princenhage en in 1925 de Verlengde Prinsenkade. Na de annexatie van 1927 kreeg de weg de naam Markkade, omdat het hier een kade langs de rivier de Mark betreft. De suikerfabriek werd gesloten in 2005 en in 2009 werden de gebouwen gesloopt. Het terrein ligt sindsdien braak en gaat herontwikkeld worden onder de naam 't Zoet

De Klompengang

De Markkade had diverse zijstegen. De bekendste was de Klompenstraat of Klompengang. Deze gang ontleende zijn naam blijkbaar aan de arbeiders die hier woonden. De huizen in deze poort moeten rond 1900 gebouwd zijn. In 1967 was het straatje reeds met een hek afgesloten en stonden de huisjes op afbraak.

Literatuur

Jubileumboek HKI, voor het personeel, 1921-1946 (Roosendaal, 1946).

Suikerfabriek - suikerraffinaderij 'Wittouck', 1872-1952 (Breda, 1953).

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Princenhage, Deel 4.2 Haagdijk en Vijfhuizen (Breda, 2018). Erfgoedrapport Breda 60.

P.C.M. Dekkers, De volkshuisvesting van de arbeiders in de 19de eeuw in Princenhage (z.pl., 1976).

Karel Leenders, ‘Het Trekpad’, in De Hage, nummer 12, 1974.

Gerard Otten, De straten van Breda (Breda, 1988).

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven