Gilzeweg (Bavel)

Archeologie
1947 tot heden
STR293 Gilzeweg 19730189 STR293 Gilzeweg 19730189

Café-Pension De Brouwers aan de Gilzeweg in Bavel in 1935. Op de voorgrond een vroeg voorbeeld van een paddenstoel (wegwijzer voor fietsers). Het café werd in 1944 weggebombardeerd en na de oorlog herbouwd. (Beeldcollectie Stadsarchief Breda id.NG19730056 )

De huidige Gilzeweg valt onder de buurtschap Bol- en Eikberg. Het tracé van de weg van Breda naar Gilze liep via de Ginnekenweg, de Raadhuisstraat in Ginneken, de Bavelselaan (eventueel via de huidige Prins Hendrikstraat en Overakkerstraat), verder via de Overakkerstraat, het huidige Klein Wolfslaar, de Roosbergseweg en zo over de huidige Gilzeweg naar Gilze. Volgens de historisch-geograaf Karel Leenders was de Gilzeweg breed bij de Roosberg, maar smal (dat wil zeggen tien tot twintig meter) ter hoogte van de Eikberg. Ten oosten van de Eikberg lag een alsmaar breder wordende baan. Een kenmerk van de middeleeuwse wegen was dat ze zorgvuldig de hogere gronden volgden, enigszins bochtig waren en hier en daar overgaan in bundels van alternatieve wegen. Dit laatste maakt dat beter van routes gesproken kan worden, zegt Leenders. Rivieren en beken werden aanvankelijk overgestoken bij een voorde of doorwaadbare plaats. Juist in de doorgaande wegen zijn die het eerste door bruggen vervangen.

Volgens de toponymist Chr. Buiks werd de Gilzeweg meestal aangeduid als de Baan naar Gilze (1699), ‘het spoor ofte baen van Breda nae Gils’ (ook 1699) de Gilsebaan (1837) en dergelijke. De Gilzeweg moet enkele jaren vóór 1925 verhard zijn. De straatnaam is bevestigd bij besluit van Burgemeester en Wethouders van Nieuw-Ginneken van 23 mei 1947.

Bredaseweg

Een merkwaardige aanduiding is de Bredaseweg: den Bredaeschen wech 1515), de gemeyn wech na Breda loopende (1525), den Bredaeschen wech (1551) en den Bredagse wegh (1746).

Koestraat

Een andere naam voor de Gilzeweg was de Koestraat. Buiks geeft vermeldingen vanaf 1515 tot 1725. Een Koestraat was in het algemeen een drijfweg, waarover vee van het ene dorp naar het andere werd gedreven. Mogelijk werd zo'n weg ook gebruikt voor het stouwen van vee naar de weidegronden. De naam is ook bekend te Oosterhout en op Ter Aalst, een gehucht van Oosterhout.

De Brouwers

Op de hoek van de Woestenbergseweg staat Restaurant Van Ouds, voorheen Vanouds de Brouwers en daarvoor weer de Brouwers. In 1707 wordt dit pand omschreven als een huis met brouwhuis enzovoorts. Het was dus vanouds een brouwerij, vandaar de naam. De naam is blijkbaar pas ongeveer halverwege de negentiende eeuw ontstaan.

Literatuur

Chr. Buiks, Veldnamen in de voormalige gemeente Ginneken en Bavel (Nieuw-Ginneken, 1983-1988). Deel 2 en 3, Bavel, Kerkeind en IJpelaar 1 en 2 (1983) en deel 9 en 10, Bavel, Bol- en Eikberg I en II (1984).

A.W. Jansen, Straatnamen voormalige gemeente Nieuw-Ginneken (Nieuw-Ginneken, 1997).

K.A.H.W. Leenders, Cultuurhistorische landschapsinventarisatie gemeente Breda (Breda, 2006). ErfgoedRapport Breda, nummer 1.

Deel dit artikel

Nieuwsbrief

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven