Smaak op stand: lezing Theo de Jong

20-10-2025

Bijzondere voeding op het Bredase kasteel in de late middeleeuwen

Wat werd er geserveerd tijdens een feestelijke maaltijd op een middeleeuws kasteel? Wat vinden we terug van vastendagen op kloosterterreinen? Hoe zag de dagelijkse maaltijd van de laatmiddeleeuwse ambachtsman er uit? En wat werd op het platteland gegeten? Dankzij tientallen opgravingen en archeologisch onderzoek in Noord-Brabant, en speciaal in Breda, is dit de afgelopen jaren beter bekend geworden

Met teruggevonden overblijfselen van dieren en planten kunnen we meekijken in de dagelijkse keuken van het verleden. Resten van slachtvee en pluimvee, maar ook jachtwild en vissen, laten zien wat er bij de inwoners van Breda zoal op tafel kwam. Op basis van de vondsten worden verschillen en overeenkomsten tussen adel, militairen, geestelijken en burgers inzichtelijk.

Lezing, rondleiding en historische hapjes

In het kader van de Bredase Maand van de Geschiedenis, met als thema 'Natuurlijk', geeft archeoloog en specialist dierlijk bot (archeozoöloog) een lezing over voedsel in de middeleeuwen en wat we daar in de bodem van terugvinden.

Theo de Jong verzorgt deze lezing in het Stedelijk Museum Breda, gevolgd door een rondleiding door de tentoonstelling en historische hapjes.

Praktische informatie

  • Zondag 26 oktober, 14.30 - 16.00 Stedelijk Museum Breda
  • Maximaal 50 deelnemers
  • Deelname is gratis bij aankoop van een regulier ticket
  • Schrijf je snel in, want vol = vol! Tickets te reserveren via de website van het Stedelijk Museum Breda.


SK A 4646
Een stilleven van een luxe maaltijd. Foto van schilderij: Rijksmuseum.

Archeozoöloog Theo de Jong

Theo de Jong is vanaf zijn jonge jaren geboeid door het landschap en de relatie tussen mens en dier in het verleden. Hij studeerde biologie (Tilburg) en archeologie (Leiden) en specialiseerde zich in archeologische dierenresten. Vanaf 2000 is hij als archeoloog in dienst van de gemeenten Eindhoven en Helmond.

Recentelijk publiceerde hij over archeozoölogisch onderzoek in oostelijk Noord-Brabant (Oogst van Malta), archeologisch onderzoek in Helmond (Verwerkt Verleden) en archeozoologie van Breda (Huis Brecht).

Theo Eindhoven Foto L Mulkens
Een skelet van een rund uit de 17de eeuw wordt vrijgegraven door Theo de Jong. Foto: L. Mulkens.

Eten bij de Nassaus

Wat werd er rond 1525-1540 op het kasteel van Breda gegeten? Door bij een opgraving een hele berg dierlijk bot te onderzoeken, kun je daar een antwoord op vinden. In 1992 werd een grote hoeveelheid keukenafval uit de stortkoker van het kasteel van Breda onderzocht en uitgezocht door Theo de Jong. Hieruit weten we wat er op het kasteel is bereid en gegeten. Naast schapenbouten, varkens en rundvlees gaat het ook om jachtwild zoals herten, wilde zwijnen en konijnen. Ook vogels die op adellijke jacht wijzen, zoals zwanen, en vissen als steur, zalm, karper en snoek, die een hoge status van de kasteelheren aangeven, zijn gevonden. Een heel bijzondere vondst is die van een kalkoenbotje, toen nog een zeldzame soort in Europa!

De opgraving is in 1992 uitgevoerd door onder andere Theo de Jong. De datering van de vondsten tussen 1525 en 1540 is gebaseerd op historisch onderzoek en onderzoek van het aardewerk. In die periode woonde de familie van Nassau op het kasteel, onder anderen Hendrik III, René van Chalon en Willem van Oranje.

Het rapport over het dierlijk bot uit de stortkoker is hier te downloaden.

IMG107 0086
Zicht op de opgraving van het kasteel in 1992.
Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven