Roken langs de Haagweg

Vorige week is het tweede deel van het archeologisch onderzoek aan het Dr. Ingen Houszplein uitgevoerd. Eerder deze maand werd al de gedempte gracht van verdedigingswerk Lunet A aangetroffen onder het (speel)pleintje aan de Haagweg. Behalve de opgevulde gracht zijn er nog vijf paalsporen en een greppel blootgelegd tijdens het archeologisch onderzoek. Uit de greppel kwamen diverse vondsten tevoorschijn, waaronder drie koppen (ketels) en vele steelfragmenten van kleipijpen.

De drie pijpenkoppen dateren uit de vroege achttiende eeuw. Typerend voor de kleipijpen uit deze periode is de trechtervormige ketel die aan het eind van de zeventiende eeuw ontstond doordat men grotere pijpenkoppen wilde waar meer tabak in paste. De ketelopening werd groter gemaakt, waardoor de pijpjes een trechtermodel kregen. Ook werd de wand van de ketel steeds dunner, zodat er meer tabak in de pijp kon en maakte men de stelen dunner en fijner. In de eerste helft van de achttiende eeuw was het trechtervormige model zeer populair onder de pijprokers.

Twee van de drie kleipijpen die onder het Dr. Ingen Houszplein zijn aangetroffen, hebben een hiel met hielmerk. De derde heeft een zogenaamd spoor (puntige hiel) in plaats van een platte hiel. De hiel van de pijp was oorspronkelijk bedoeld om de pijp op neer te kunnen leggen, maar was ook de ideale plek om een merkteken in te stempelen. De hielmerken op de gevonden pijpen zijn goed herkenbaar: een rijksappel en een trapgevel. Ook is goed te achterhalen welke pijpenmakers deze hielmerken in gebruik hadden. De trapgevel is een merkteken dat door drie verschillende Goudse pijpenmakers in gebruik is geweest tussen 1719 en 1750. De rijksappel (of wereldkloot) is eveneens door drie pijpenmakers uit Gouda gebruikt, maar tussen 1674 en 1760.

Het archeologisch onderzoek aan het Dr. Ingen Houszplein is nu afgerond. De greppel waarin de kleipijpen gevonden zijn heeft de Haagweg geflankeerd tussen 1682 en 1840. De Haagweg was destijds anders georiënteerd ten opzichte van de huidige ligging.