Hoe voorkom je een stadsbrand...

27-11-2023

Al in de 14de eeuw werden er verordeningen uitgevaardigd om de kans op een grootschalige stadsbrand te verkleinen. Deze waren opgenomen in de "stadskeuren". Breda had z'n "Houten Boekske" uit 1373. Eigenlijk is het de voorloper van de huidige APV, de Algemene Plaatselijke Verordening. Het is een boek met de gedragsregels voor de Bredanaars. Brandpreventie was daar een belangrijk item in. In latere jaren zijn brandverordeningen verder uitgebreid.

Combi

De stedelijke verordeningen in de late 14de eeuw

  • In de laat 14de eeuwse stadsverordeningen was er al sprake van een verplichting tot de aanleg van daken met leien of daktegels. Rieten daken moesten met leem bestreken worden.
  • Eenvoudige blusmiddelen waren verplicht: In ieder huis moesten emmers, een watervat, een ladder van 6 meter en een vuurklok aanwezig zijn.

Na 1491 werden de stadsverordeningen verscherpt

  • Nieuwe daken alleen nog met leien of daktegels. Daar werd subsidie op gegeven of boetes uitgedeeld bij het niet naleven.
  • Er kwamen vier nachtwakers op de toren van de Grote kerk.
  • Vier vuurmeesters werden aangesteld.
  • Er kwam een blusplicht voor havenarbeiders. Burgers werden betaald bij het vrijwillig mee blussen.
  • Er kwamen verrijdbare watervaten die naar de brand gereden konden worden.

Op de afbeelding linksboven, een vroeg 16de eeuwse stadsbrand in Valenciennes, zien we emmers en ladders in gebruik. Op de daken zien we een houten dakbedekking (schindels) en leien. Daaronder een 14de eeuwse vuurklok die ’s avonds over het nagloeiende open vuur gezet kon worden om het verspreiden van vonken tegen te gaan. Dergelijke vuurklokken worden regelmatig in Breda gevonden en zijn een aanwijzing voor een open haardvuur in houten huizen.

"Harde" dakbedekking

Het waren vooral de rieten daken die voor een snelle uitbreiding van een brand verantwoordelijk waren. Daarom werden al vroeg de daktegels en dakleien verplicht gesteld als harde dakbedekking. De daktegels zijn in de loop van de 16de eeuw vervangen door dakpannen die veel efficiënter op elkaar aansloten. Dakleien werden na de middeleeuwen nog veelvuldig gebruikt. Eigenlijk nog tot ver in de 20ste eeuw. Ook de daktegel kende revivals, met name tussen de jaren '30 en '50.

Ook interessant

Idee icoon

Mis je iets? Informatie onjuist? Ideeën?

Mail je reactie
Erfgoedweb is een initiatief van
gemeente Breda
chevron-up Scroll naar boven