Breda als residentiestad van de Nassaus
Een van de grootste residentiesteden in de Nederlanden in het begin van de zeventiende eeuw
Gerard Otten
Breda heeft een rijke geschiedenis. Getuigen daarvan zijn onder andere de oude binnenstad en de Grote Kerk. Deze geschiedenis is (ook ruimtelijk) voor een groot gedeelte bepaald door de Nassaus en de Oranje-Nassaus. De laatste tijd staat de geschiedenis van de ruimtelijke ontwikkeling van Breda meer in de belangstelling. We focussen ons daarom nu op de geschiedenis van Breda als residentiestad, een aspect van de Nassaugeschiedenis dat tot nu tot onderbelicht is gebleven. Door alle bekend feiten opnieuw op een rijtje te zetten ontdekken we nieuwe verbanden.
Breda heeft zich ontwikkeld van een bescheiden burchtstad naar een vroegrenaissance residentiestad en uiteindelijk naar de huidige groene gemeente. De meest interessante ontwikkeling is die van de vroegrenaissance residentiestad, een boeiend ruimtelijk experiment. Graaf Hendrik III bracht de renaissance vanuit Italië mee naar Breda. Voor het eerst sinds de Romeinen greep de mens tijdens de renaissance grootschalig in in het natuurlijke landschap. In deze tijd werd de moderne stedenbouw uitgevonden. Breda was (afgezien van de grote residentiesteden Brussel en Den Haag) tot 1625 een van de grootste residentiesteden in de Nederlanden. Verder onderzoek naar dit interessante fenomeen is noodzakelijk. De landgoederenlandschappen in Holland, in de omgeving van Den Haag, Amsterdam en Utrecht, dateren uit de periode van de Tachtigjarige Oorlog en daarna.
De ontwikkelingen in en rond Breda onder koning-stadhouder Willem III waren meer bescheiden, maar toch nog belangrijk. Anderen hebben op deze structuren voortgebouwd. Zo ontstond rond Breda een uitgebreide landgoederenstructuur.
Het gehele artikel kunt u hier downloaden
