Begraafplaats op lunet Coehoorn aangetroffen

In oktober en november van dit jaar vond op het braakliggende terrein aan de Anna van Burenstraat en het Speelhuisplein archeologisch onderzoek plaats. Aan de hand van historische bronnen bestond het vermoeden dat hier sporen van de 17e eeuwse vesting van Breda aan het licht zouden komen. Bij de begeleiding tijdens de sloop van de panden van Albert Heijn en Bric&Brac in 2013 kwamen onverwacht enkele menselijke skeletten tevoorschijn. De archeologen hielden vanaf dat moment rekening met de mogelijkheid dat er meer skeletten aanwezig zouden kunnen zijn op het terrein.

Lunet Coehoorn
Dit vermoeden werd tijdens proefonderzoek in oktober jl. bevestigd. Tijdens dit proefonderzoek zijn vier sleuven gegraven, waarin zich in het zuiden van het terrein graven aftekenden. Deze graven liggen allemaal binnen het voormalige lunet ‘Coehoorn’; een vestingwerk dat hier van 1682 tot 1869 lag. De graven bevinden zich in een zone parallel aan de wal van het lunet. Het lunet is aangelegd in 1682, dus de graven dateren van na dit jaar. Rond 1870 is bij het opheffen van de vestingwet de vesting gesloopt.

33 graven
Op basis van de resultaten van het proefonderzoek is vervolgens besloten dat het deel binnen het voormalige lunet volledig opgegraven moest worden (met uitzondering van delen waar de Albert Heijn heeft gestaan). Dit vervolgonderzoek leverde nog meer graven op. In totaal zijn er 33 graven gevonden. De graven zijn vervolgens nader onderzocht door de archeologen. De meeste graven bevatten de resten van één persoon bijgezet in een houten kist. Het hout van de kist was meestal ver vergaan, maar de ijzeren spijkers van de kist waren in alle gevallen nog behouden. In enkele grafkuilen bleken meerdere personen te zijn bijgezet. In drie kuilen zijn de resten van twee personen gevonden, die op elkaar in aparte kisten in de kuil waren begraven.

Medische ingrepen De skeletten vertonen ook een aantal bijzonderheden. Er zijn medische ingrepen gepleegd vlak voor, of net na het tijdstip van overlijden. Er zijn ledematen geamputeerd, waarvan duidelijk is dat de personen deze amputatie niet hebben overleefd. De botten vertonen geen tekenen van genezing en de geamputeerde delen zijn mee in de kist begraven. Bovendien is er van meerdere personen de schedel gelicht, als onderdeel van een lijkschouwing.

Militair hospitaal
De ligging van de graven op het lunet (militair terrein) en het feit dat er medische ingrepen zijn gepleegd op de lichamen zijn aanwijzingen dat we een begraafplaats van het militair hospitaal van Breda hebben gevonden.
Het botmateriaal wordt nog verder onderzocht op fysieke kenmerken zoals geslacht en leeftijd bij overlijden. En mogelijk zal archiefonderzoek meer inzicht kunnen verschaffen over de begraafplaats(en) voor de overleden soldaten van het militair hospitaal van Breda. Daarbij hopen we de begraafplaats op het lunet nader te kunnen dateren.