Den Roscam / de Swaenhals, brouwerij van 1620 tot 1660
Prinsenkade 9 - Pondboek 1497 – Kadastraal nummer A60
Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) had de stad alle vertrouwen in het herstel van de economie. Aan de westzijde van de rivier werd een nieuwe kade aangelegd, de huidige Prinsenkade. In 1617 werden de erven aan deze nieuwe kade door de stad verkaveld en uitgegeven aan de hand van een kaart door landmeter Jacob Robbrecht Lips. Op de kavels 10 op deze kaart was toen reeds een huis gebouwd. De eerste eigenaar van dit pand was een timmerman. Hij verkoopt al na enkele jaren het goed aan een uit Münster afkomstige brouwer. Deze geeft dezelfde timmerman opdracht tot het bouwen van een brouwerij op het achtererf. De brouwinstallatie koopt hij van een andere brouwerij. De ligging was gunstig voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van producten. Bovendien was daarmee altijd voldoende water beschikbaar voor het brouwproces.
Vanaf 1621 heeft het pand de naam Roskam. De Roskam was een bekend uithangteken. Het hing vaak uit aan herbergen waar paarden gestald werden. In dit geval is deze naamsverklaring niet aantoonbaar van toepassing. Wellicht dat een van de eerste eigenaren de naam heeft overgenomen van een eerder bezit in de Karrestraat. Deze brouwer gaat meerdere schulden aan. De schuldeisers verkopen het pand inclusief brouwerij. De nieuwe eigenaar verandert de naam van het pand in Swaenhals.
In 1660 is voor het laatst sprake van een brouwerij in de archiefstukken, waarna de brouwactiviteiten zijn gestaakt.
In 1653 zijn de brouwactiviteiten al gestaakt, waarna de brouwketel uit dit pand wordt verkocht. In latere aktes wordt gesproken van een poort of weg ten noorden van het gebouw, om hierdoor met wagens en karren door te rijden.
Prinsenkade 9-noord
Het pand Prinsenkade 9 bestond voorheen uit twee panden. In het noordelijk deel is omstreeks 1696 kortstondig een huisbrouwerij gevestigd geweest.
In 1802 in zelfde handen (Willem David Dompseler en daarna Jacob Hendrik Hoeuffs 1809).
2-10-1617 |
De stad Breda geeft tegen een grondcijns uit aan Jacoppen Huijgen, timmerman, een perceel groot 7 roeden (226 m2). |
4-1-1620 |
Jacop Huijgen, timmerman, verkoopt aan Henricken Hermans Paninck, brouwer afkomstig uit Münster, een huis en erf en het erf daaraan liggende. Zoals de verkoper de grond van de stad Breda in erfcijns gekregen heeft, gestaan over de rivier achter de Markendaalse kerk aan de Prinsenkade, oost de kade, zuid Adrian Jan Rombout Sgraeuwen huis en erf genaamd de Druijve, westwaard aan het erf waar men de nieuwe straat leidende naar de Donk maken zal en noord aan het huis en erf van de erfgenamen van Willem Aertsen de Rijcke |
1-4-1620 |
Henrick Hermans Paninck heeft een schuld en verbind als onderpand zijn huis en erf gestaan in Vlaanderen aan de nieuwe kade, zoals hij dit onlangs van Jacop Huijgen gekocht heeft. Ook zet hij ten onderpand zijn brouwketel, kuipen en tonnen die hij in bezit heeft |
23-6-1620 |
Henrick Hermans Paninck, brouwer, heeft een schuld ten behoeve van de koop van een brouwketel, brouw- en werkkuipen en het overige van de brouwerij staande in het huis en erf van de Karrestraat van de kinderen van Henricks van der Haegen. Hij zet deze brouwinstallatie als ondepand |
14-1-1621 |
Henrick Hermans Paninck, brouwer, heeft meerdere schulden en en zet als onderpand zijn huis, brouwerij en erf genaamd de Roscam staande aan de Prinsenkade |
24-7-1621 |
Henrick Hermans Paninck, brouwer, heeft een schuld en zet als onderpand zijn huis, brouwerij, hof en erf genaamd den Roscam, met de brouwketel, brouwkuipen, koelbakken, lekbakken, tonnen, zakken en andere gereedschappen, gestaan in Vlaanderen aan de Prinsenkade, naast het huis en erf van Adriaen Jan Rombout Sgraeuwen genaamd de Druijve op de ene zijde, en het huis en erf genaamd het Wapen van Leijden van Peeter Peeter Jan Claes van den Kieboom op de andere zijde |
30-1-1622 |
Henrick Hermans Paninck, brouwer, heeft een schuld en zet als onderpand zijn huis, brouwerij, hof en erf genaamd den Roscam, gestaan over de rivier achter de Markendaalse kerk aan de Prinsenkade, naast het huis en erf van Adriaen Sgraeuwen, brouwer, genaamd de Druijff op de ene en het huis en erf van Peeter Peetersen van den Kieboom genaamd d’Wapen van Leijden op de andere zijde. Tevens op zijn brouwketel, brouw- en werkkuipen, koelbakken etc. |
11-3-1623 |
Henrick Hermans Paninck, brouwer, heeft een schuld en zet als onderpand zijn huis, brouwerij en erf genaamd den Roscam, gestaan tegenover de vismarkt in Vlaanderen. Tevens op zijn brouwketels, brouwkuipen en ander gereedschap van de brouwerij |
14-3-1623- |
Henrick Hermans Paninck, brouwer, heeft een schuld en zet als onderpand zijn huis, brouwerij, achterhuis, hof en erf genaamd den Roscam, gestaan achter Markendaal in Vlaanderen tegenover de vismarkt. Tevens op zijn brouwketels en brouwkuipen |
18-9-1640 |
De schuldeisers van Henrick Herman Panninck verkopen aan Martenen Marten Cornelis Spirincx, brouwer, een huis, brouwerij en erf genaamd den Roscam, gestaan aan de nieuwe kade, naast het huis en erf van de erfgenamen van Willem Janssen de Roij op de noordzijde en het huis en erf van Adriaen Jan Rombout s’Graeuwen op de zuidzijde, achter westwaards komende aan het stadserf daar men een straat zal maken |
17-1-1648 |
Marten Mertensen Spirings, brouwer, heeft een schuld en zet als onderpand zijn huis, brouwerij en erf genaamd de Swaenhals, gestaan aan de haven of Prinsenkade |
10-3-1660 |
De erfgenamen van Marten Martens Spirings verkopen aan Jan Wiricxsen van Waspick, marktschipper van Breda op Middelburg, en Pieternella Willems het huis, brouwerij, hof en erf, genaamd de Swaenhals, gestaan aan de nieuwe kade of haven, naast het woonhuis en erf van Peeter van Bernagien, president, zuidwaards en het huis en erf van Peeter Peeter Leijten, brouwer, noordwaards, achter te weten westwaards komende tot aan het stadserf of straat aldaar te maken waarover dit huis een vrije in- en uitgang heeft |
26-2-1665 |
Pieterneleken Willemsen, gehuwd met Jan Wiericxen van Waspick, verhuurt aan Pieter van Malsen, commis, haar huis, hof en erf genaamd den Swaenhals, gestaan aan de havenkant |
