Roosencrans / Twee Vergulde Bellen / Twee Bellen, brouwerij van 1597 tot 1815
Haagdijk 133 – Pondboek 1214 – Kadastraal nummer A387
Bij het huis Haagdijk 133 is in 1560 al sprake van een mouterij. Een mouterij produceert mout op basis van granen, door het in water te weken waardoor het graan ontkiemt, en het daarna te drogen. Dit proces heet mouten. Mout wordt nog steeds gebruikt bij de productie van bier, jenever, whisky en een aantal voedingsmiddelen.
In 1597 is er voor het eerst sprake van een brouwerij. Het perceel grensde aan de achterkant in het zuiden aan de rivier de Gampel. De ligging was gunstig voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van producten. Bovendien was daarmee altijd voldoende water beschikbaar voor het brouwproces.
In 1621 wordt gemeld dat de oude naam van dit pand de Roosencrans was. In dat jaar is deze naam gewijzigd in de Twee Vergulde Bellen of kortweg Twee Bellen of Bellen.
In 1815 worden beide panden voor afbraak verkocht, waarna de brouwactiviteiten ter plaatse zijn gestaakt.
26-12-1560 |
Merten Claes Jan Mertens verkoopt aan Zebrechten Keijen, schout in Hage, een huis en erve met het mouthuis en de werve daar achteraan liggende, gestaan op de Haagdijk, naast Gherit Oirlmans huis en erf op de westzijde en Frans Jans van den Brande huis en erf op de oostzijde, achterwaards tot op de Marck. Inclusief gebruikrecht van de weg die daar oostwaards naast ligt |
30-3-1565 |
30-3-1565 Anne Bronckaerts, weduwe eerst van Zebrecht Keijen, schout in Hage en daarna van Peter Lamrij, verkoopt Anthonis Adriaen Rombout Sgrauwen huis en mouterij op de Haagdijk. |
14-2-1569 |
De erfgenamen van Anthonis Adriaen Rombout Graeuwen verkopen aan Wouteren Bouden Jan Molemans de jonge het huis en erf met het mouthuis en werve daarachter, gestaan op de Haagdijk, naast het huis en erf van Gherit Oerlmans westwaards en het huis en erf van Frans Jans van den Brande oost, strekkende achter tot op de Marck. Bij het huis hoort het gebruiksrecht op de weg die oostwaards ernaast ligt |
2-1-1597 |
Wouter Bouden Jan Molemans de jonge verkoopt aan Henricken Marten Willemsen van Grinsphen en Aleijde Wouter Bouden Jan Molemans het huis en erf met het mouthuis en werve daar achter. Tevens het achterhuis door de verkoper getimmert en ook de brouwerij en de bijbehorende greedschappen. Tevens het gebruiksrecht van de weg daar oostwaards naast liggende. Wouter en zijn vrouw Elisabeth Claes Jan van Heusden mogen hun leven lang in het pand blijven wonen |
16-3-1621 |
Willem Henrick Marten van Grinsven verkoopt aan Cornelis Jan Jan Claes van de Kieboom, brouwer, het huis, hof en erf met het mouthuis, werve en achterhuis daar achter staande en ook de brouwerij en de bijbehorende gereedschappen. Het was eertijds genaamd de Roosencrans
en nu de Twee Vergulde Bellen en gestaan op de Haagdijk. |
4-3-1624 |
het huis en erf genaamd de Roosencrans |
3-9-1639 |
Cornelis Janssen van den Kieboom, brouwer in de Twee Bellen op de Haagdijk. Cornelis van de Kieboom dan deken van het brouwersgilde |
19-3-1650 |
De erfgenamen van Cornelis Jan van den Kieboom verkopen aan hun broer Jan het huis en erf en de gehele gang op de oostzijde daarnaast liggende, met het mouthuis, werve en achterhuis daar achter staande, en ook de brouwerij en gereedschappen daartoe dienende genaamd de Twee Vergulde Bellen, gestaan op de Haagdijk |
7-3-1657 |
Jan Cornelissen van de Kieboom verkoopt aan Jacob Jansen van den Bogaert, hoedenmaker, ten behoeve van zijn zwager Robbrecht van Rees het huis, hof en erf en de gehele gang op de oostzijde daarnaast liggende, met het mouthuis, werve en achterhuis daar achter aanstaande en ook de brouwerij en het gereedschap daartoe behorende, genaamd de Twee Vergulde Bellen, gestaan op de Haagdijk. De verkoopprijs is 8400 gulden. Mogelijk is dit bedrag niet geaccepteerd door de schuldeisers. |
27-3-1658 |
Cornelis Claesen Boomans, oud-brouwer, Servaes Niclaesen van Nispen, Roelant Schellekens en Peter Peetersen Leijten alle borgers en brouwers in Breda verklaren op verzoek van Peter Cornelis van Arendonk en Peter Peter van Wijnocxbergen, curators van de insolvente boedel van Jan Cornelis van de Kieboom, dat indien het huis en de brouwerij genaamd de Twee Bellen gestaan op de Haagdijk, te koop zou komen dat zij daar in de tegenwoordige tijd daar niet meer dan 6500 gulden voor zouden willen betalen |
13-9-1659 |
De stad Breda bevestigt de verkoopt uit de insolvente boedel van Jan Cornelissen van den Kieboom aan Jacob van den Bogaert het huis, brouwerij en erf genaamd de Twee Bellen, gestaan op de Haagdijk, gestaan naast het huis en erf genaamd de Trompet |
25-5-1661 |
Jacob van den Bogaert en Cathelijn van Rees hebben de resterende koopsom betaald van het huis, brouwerij en erf genaamd de Twee Bellen. Jacob van den Bogaert is hoedemaker. In verschillende akten wordt de achternaam van Catharina geschreven als Van Rees, van Res, Verrees. Haar zus Maria Catharina Verrees huwt Jacob van den Bogaert, hoedemaker. Haar zus trouwt met Anthonie Maes, brouwer. Hij zal ook brouwen in de Twee Vergulde Bellen. |
Anthoni Maes was brouwer in de Bellen op de Haagdijk. Hij overlijdt op 24-6-1667. Maria van Rees hertrouwt met Jan Timmermans, brouwer. |
|
28-1-1676 |
Catharina van Rees overlijdt in 1675. Jacob van den Bogaerts verkoopt aan Jan Timmermans, brouwer, en Maria van Rees zijn helft van het huis en erf met de gehele gang op de oostzijde daarnaast liggende met een mouthuis, werve en achterhuis daar achter aanstaande, inclusief de gereedschappen tot de brouwerij behorende genaamd de Twee Bellen, gestaan op de Haagdijk, naast het huis en erf vanouds genaamd de Trompet van Hans Prom, scherprechter, oostwaards en het huis en erf van de weduwe van mathijs Gasteklaers westwaards, achter zuidwaards komende tot op de Mercke of rivier aldaar |
29-10-1687 |
De erfgenamen van Anthonij Maes en Maria van Rees verdelen de erfenis. Adriaen van de Leur en Elisabeth Maes verkrijgen in volle eigendom het huis en brouwerij de Twee Bellen, inclusief het erf en de ketels, kuipen, bakken, tonnen, vaten, zakken, manden, rieken, gaffels en ander gereedschap |
11-12-1692 |
De erfgenamen van Hans Prom en Elisabeth Havestadt verkopen aan Adriaen van de Leur, koopbrouwer, en Elisabeth Maes, een huis, hof en erf genaamd de Trompet, gestaan op de zuidzijde van de Haagdijk, naast het huis en erf genaamd de Blaeuwe Handt van Jacob Egberts van Loon oostwaards en het huis, brouwerij en erf genaam de Twee Bellen van de kopers, achterzuidwaards komende op de Marcke of rivier de Gampelvaert |
25-7-1708 |
De erfgenamen van Adriaen van de Leur, in zijn leven koopbrouwer, en Maria van de Laer verkopen aan Maria en Anna van de Leur, zussen, een huis, brouwerij, mouterij, gang, hof en erf genaamd de Twee Bellen, inclusief al het gereedschap behorend tot de brouwerij en mouterij. Teven een huis of woning, grond en erf genaamd de Trompet daarnaast staande. Beide gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk, naast het huis, huisbrouwerij, hof en erf genaamd de Blauwe Handt van de armen van de stad Breda oostwaards en het huis, grond en erf genaamd de Clijne kuijp van Maria Gastelaers, weduwe van Frederick Veddens, achter zuidwaards komende aan de Mercke of rivier de Gampelvaart aldaar |
29-7-1724 |
Maria van de Leur verkoopt aan Guilhelmus Fues, koopbrouwer, en Ida van Loon een huis, brouwerij, mouterij, gang, hof en erf genaamd de Twee Bellen, inclusief de gereedschappen die tot de brouwerij en mouterij behoren. En verder ook het huis of de woning, grond en erf genaamd den Trompet, beide gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk van de Haagdijk, naast huisbrouwerij, hof en erf genaamd de Blauwe Handt van de diaconie armen oostwaards en het huis, grond en erf genaamd de Cleijne Kuijp van Pitronella Feddens westwaards, achter zuidwaards aan de Merck of rivier genaamd de Gampelvaart. De verkoopster had de helft geerfd van haar zus Anna van de Leur |
11-1-1749 |
Guljelmus Vuegh, koopbierbrouwer, verkoopt aan Josephus van den Enden, huisbrouwer, een huis, brouwerij, mouterij, hof en erf genaamd de Twee Bellen met alle gereedschappen van de brouwerij en mouterij. Bij de koop is inbegrepen het huis de Trompet daar oostwaards aan gelegen, beide gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk, naast het huis genaamd de Blauwe Handt van de stads armen oost, en het huis en erf genaamd de Klijne Kuijp van de weduwe Veddens westwaards, achter zuidwaards komende op de rivier de Mark aldaar |
6-8-1772 |
Maria Anna van Loon, weduwe en erfgenaam van Josephus van den Ende, verkoopt aan haar zoon Egidius, een huis, brouwerij, mouterij, gang, hof en erf genaamd de Twee Bellen, met alle werken die tot de brouwerij en mouterij behoort, gestaan aan de zuidzijde van de Haagdijk, naast het genaamd de Trompet die ook door de koper wordt gekocht, grenzend oostwaards aan het huis genaamd de Blauwe Handt van de diaconie, en het huis en erf genaamd de Kleijne Kuijp van de heer Hendrik van Lutterfelt westwaard, achter zuidwaards komende aan de rivier de Marck |
1790 |
Koopbrouwer Egidius van den Enden van de Twee bellen produceerde in 1790 ca. 1100 tonnen bier. In de patentregisters van 1806-1808 staat hij vermeld als bierbrouwer |
17-4-1815 |
Egidius van den Ende, brouwer, zet op een veiling onder andere te koop de volgende goederen: |
| 1815 | Rond deze tijd zal de verkoop van de Twee Bellen en de Trompet aan Pieter Az. Huijsers, koopman, toch hebben plaatsgevonden |
16-5-1815 |
Pieter Huijsers verkoopt de afbraakresten van brouwerij de Bellen op de Haagdijk |
