De Moriaen, brouwerij van 1540 tot 1678
Lange Brugstraat 47 – Pondboek 646/645/644 - Kadastraal nummer A983/A899
Het huis de Moriaan ligt op de oostelijke hoek van de Lange Brugstraat en den Nieuwstraat. Moriaan is een oude benaming voor een persoon met een zwarte huid uit Noord-Afrika. De naam van dit pand is erg standvastig en wordt zeker gebruikt tot aan de invoering van het kadaster in 1830.
Achter het huis was al in 1521 sprake van een mouthuis. Een mouterij produceert mout op basis van granen, door het in water te weken waardoor het graan ontkiemt, en het daarna te drogen. Dit proces heet mouten. Mout wordt nog steeds gebruikt bij de productie van bier, jenever, whisky en een aantal voedingsmiddelen.
In 1540 wordt voor het eerst vermeld dat er een brouwerij. Dit perceel grensde in het zuiden aan de vaart, waarmee de Mosselkreek werd bedoeld. Deze ligging was gunstig voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van producten. Bovendien was daarmee altijd voldoende water beschikbaar voor het brouwproces.
Tot in 1678 is er sprake van een brouwerij, waarna de brouwactiviteiten zijn gestaakt. In 1722 wordt het pand in meerdere kopen gesplitst.
19-6-1521 |
De erfgenamen van Cornelis IJgrams verkopen aan Lambrecht Cornelis IJgrams en Heilwig Hubrecht Peter Janne hun 2/3 deel in het huis en erffenisse en het achterhuis of mouthuis daarachter staande genaamd de Moriaen, gestaan in de Lange Brugstraat naast de Nieuwstraat op de westzijde en Michiels van den Keessel huis en erve oost, achter aan de vaart. In de verkoop is ook begrepen een hof en erve over de vaart, west de straat, noord de vaart |
7-7-1540 |
Lambrecht Cornelis IJgrams heeft uitgegeven aan Jan Meeus Jacops een kamer, brouwhuis en erve, zoals die al door de koper wordt bewoond, achter het huis en erve genaamd de Moriaen van de verkoper, gestaan in de Nijewstrate aldaar, zuid aan de vaart, west aan de Nieustraat, noord aan het plein en erffenisse van de verkoper en oost aan Emondt Mathijs Emondts erve |
11-1-1547 |
Stoffel Cornelis Steenhouwer verkoopt een cijns op zijn huis, mouthuis, achterhuizen, hovinge en erfenisse genaamd de Moriaen, gelegen inde Lange Brugstraat op de hoek van de Nijeustrate west en Emondt Mathijs Emondts huis en erve oost, achter tot op de vaart |
18-3-1547 |
Stoffel Cornelis Steenhouwers verkoopt aan Thomaesen Jacop Steenhouwer het huis, plein en erffenisse genaamd de Moriaen met de woning daarachter |
4-7-1551 |
Thomaes Jacop Cotermans bezit de huijsinge en erf genaamd de Moriaen in de Lange Brugstraat |
17-6-1558 |
Anne Marck Jan Reijns heeft op haar kosten een nieuwe stenen muur gezet in haar mouthuis en brouwhuis achter haar huis genaamd de Moriaen in de Lange Brugstraat op de hoek van de Steenbrugstraat. De muur staat op de erfscheiding met Cornelis Matheeus Peters erf achter zijn huis genaamd den Haen. Zij heeft ook een bornput laten zetten die in de toekomst gezamenlijk moet worden onderhouden |
6-2-1561 |
Anne Marck Jan Reijns, weduwe van Thomas Jacop Cotermans, verkoopt aan Jacoppen Jacop Coterman, het huis, brouwhuis, hovinge en erffenisse genaamd de Moriaen, in de Lange Brugstraat op de hoek van de Steenbrugstraat, de straat west, Jan Lenaerts des brouwers huis en erve genaamd ’t Haenken oost, achter zuid tot op de vaart |
17-1-1569 |
Jacop Jacop Cotermans, brouwer, is gehuwd met Anne wijlen Jan Jacops |
10-12-1569 |
Jacop Cotermans, brouwer in De Moriaen |
16-12-1603 |
Jacop Jacop Cotermans is overleden. Adriaen Jacop Melis, weert in ‘t Gulden Hoofd (Ridderstraat) debet de erfgenamen van Jacop Jacop Cotermans de oude brouwer was in Den Moriaen, 1364 karolusgulden voor geleverde bieren |
16-12-1603 |
IJsaack Jacop Jacop zet als onderpand zijn huis, brouwerij, hovinge en achterhuis genaamd den Moriaen en het huis genaamd den Haen daarnaast, in de Lange Brugstraat |
14-8-1606 |
IJsack Jacob Cotermans als verhuurder geweest van huis en brouwerij De Moriaen en Dirck Dircxssen van Amsterdam, brouwer, als huurder geweest, leggen hun geschil over de huur bij |
4-3-1609 |
IJsack Jacop Cotermans verkoopt aan Dijrcken Dijrck Thijmans, brouwer, het huis, brouwhuis, hovinge en erffenisse genaamd de Moriaen, in de Lange Brugstraat op de hoek van de Steenbrugstraat, en Isaacx Cotermans huis en erve genaamd het Haentken oost, achter tot aan de vaart. Op voorwaarden dat IJsack als eigenaar van huis en brouwerij genaamd Het Haentken, op de oostzijde gelegen van het verkochte huijs en brouwerij, dat de verkoper de koelvensters aan de oostzijde van huis en brouwerij de Moriaen niet zal verhinderen en dat hij zijn eigendom niet hoger of verder naar achter zal uitbouwen |
23-11-1616 |
Cornelis Henricx alias Spanbuijl, schipper wonende in Oostduijnenlant, heeft een schuld bij Dircken Dircx, brouwer in den Moriaen, ter zake van geleverde bieren |
29-5-1625 |
Cathelijn van Wesel, weduwe van Dijrck Dijrcxen, zet als onderpand haar huis en erve genaamd den Moriaen met alle meubelen en gereedschappen behorende tot de brouwerij |
22-9-1627 |
Denijs Peter Piggen en Cathelijn van Wesel, weduwe van Dijrck Dijrcx, stellen als onderpand hun huis, brouwerij en erffenisse genaamd de Moriaen in de Lange Brugstraat op de hoek van de Steenbrugstraat |
18-10-1638 |
Cornelia Dirck Dircx van Horen en haar broers Dirck en Isaack zijn eigenaren van huijs en brouwerij De Moriaen, gestaan in de Lange Brugstraat op de westzijde van het huis en brouwerij de Paeuw van de weeskinderen van Jan Dijrve Er is kwestie gerezen over het afwateren van het dak aan de oostzijde van de brouwerij welk zij hebben gemaakt. Dit water valt op het erf van brouwerij de Pauw, terwijl zij dit eigenlijk met een goot zouden moeten afvoeren, zoals het voorheen was. Zij zullen op hun kosten een houten goot maken die afwatert in de vaart achter het huis |
6-12-1667 |
Cornelia van Hooren, weduwe van Alexander Le Clair en moeder van haar zoon Alexander, koopt een schuldbrief, op het huis, brouwerij en erve genaamd de Moriaen, gestaan in de Lange Brugstraat, welke nu toebehoort aan de koopster en haar broer Isaack. |
15-12-1667 |
Cornelia van Horen heeft een vordering van 3,5 jaar huurpenningen op Adriana Beeris van het huis en erve genaamd de Moriaen, gestaan in de Lange Brugstraat |
7-6-1678 |
Alexander Le Clair, licentiaat in de rechten wonend te ’s-Gravenhage, verkoopt aan Catharina Verhagen, weduwe van Jan Goedschalcx, een huis, achterhuis, brouwerij en erve genaamd den Moriaen, gestaan in de Lange Brugstraat, naast het huis hof en erve genaamd de Hope van Rombout s ‘Grauwen oost en de Nieuwstraat west, achter zuid komende op de Maerck aldaar en noord aan de Lange Brugstraat |
1679 |
Catharina Verhagen hertrouwt in juli 1679 met Erick Swarts. |
29-10-1696 |
Erick Swarts, tavernier, en Catharina Verhaegen verbinden hun woonhuis, stallinge en erve genaamd Den Moriaen, gelegen op de zuidzijde van de Lange Brugstraet, naast het huis De Hoop van Rombout Sgrauwen oost en de Steenbrugstraet west. Met nog de wooningen achter aan de stal van dit huis, staande in de Steenbrugstraat |
17-2-1722 |
De aalmoezeniers van de stad Breda verkopen aan Francois Monkers, oude cleercooper, en Francosa van Bosdonck een huijsinge met de groote stallinge daaraan, gestaan aan de zuidzijde van de Lange Brugstraat genaamd de Moriaen, oost de huijsinge en erve van docter Buijsschaert, zuid de stalling |
6-2-1749 |
De erfgenamen van Francoisa van Boerdonk en Francois Monkers verkopen aan Leendert Witkamp, coopman en chirurgijn, een huijsinge met de groote stallinge daaraan, gestaan aan de zuidzijde van de Lange Brugstraat, genaamd de Moriaen, oost de huijsinge en erve van de heer de Ridder, zuid komende met de stallinge tegen de kleijne huijsinge die zij behouden, west en noord de straat. |
2-5-1765 |
De erfgenamen van Francois Monckers en Francisca van Boerdonck verkopen aan Jan Cornelissen, een huijsinge en erf gestaan achter de Moriaan aan de zuidzijde van de Lange Brugstraat, oost de hof en erve van de erfgenamen van de heer de Ridder, zuid de huijsinghe van Cornelis l’Ollivier. Het eigendom van de panden Moriaan en Kleine Moriaan is hierna van elkaar gescheiden. Jan Cornelissen is hierna tavernier in de Klijne Moriaen. |
