De Kemel, brouwerij van 1531 tot 1650
Veemarktstraat 59 – Pondboek 155 – Kadastraal nummer B553
Het huis de Kemel is stond aan de noordzijde van de huidige Veemarktstraat. Kemel is een oude vorm van kameel. Het pand is al in 1531 bekend als brouwerij en heeft de stadsbrand van 1534 overleefd.
Aan de noordzijde van het perceel liep vroeger een waterloopje met de naam de Verloren Kost. Deze komt in diverse akten voor als de vaart. Door de aanwezigheid van dit waterloopje was altijd voldoende water beschikbaar voor het brouwproces. Na de stadsbrand in 1534 werd dit waterloopje volgens de stadsrekening op verzoek van enkele brouwers schoongemaakt, zodat ze weer schoon water beschikbaar hadden. Later is dit waterloopje overkluist.
Na 1556 wordt het pand meestal omschreven zonder de vermelding van een brouwerij. In 1617 wordt nog wel expliciet gerefereerd naar brouwactiviteiten. Wel woont er een brouwer, maar die brouwt elders. In 1650 is sprake van een voormalige brouwerij, waarna de brouwactiviteiten definitief zijn gestaakt.
22-9-1531 |
Andries Anthonis Ghorijs vestigt een cijns op zijn huis, brouwhuis, hovinge en erve genaamd de Kemel, inde Gasthuijstraet, neven Peter Gherijt Piggen huis en erve op deen en Peter Hulshouts huis en erve op dander zijde. En verder op zijn huis in de Katerstraat daar achter gelegen. Hij bezat dit pand al in 1511. |
28-1-1534 |
Ghorijs Andries Anthonis is gedeelt op een huijs ende erve genaamd de Kemel ende opt huijs ende hof dair aen liggende over de vaert gestaen ende gelegen, in de Gasthuijsstrate, neven Peter Hulshouts huis en erve genaamd den Rooster op de westzijde en Peter Gherijt Piggen huis en erve genaamd de Voetboghe op de oostzijde. Het pand is tijdens de stadsbrand van 1534 niet verbrand |
30-4-1551 |
De erfgenamen van Andries Anthonis Ghorijs verkopen aan Jannen Marck Jan Reijners een huis en erve genaamd de Kemel, metten ganck daar oostwaard neven, in de Gasthuijsstrate, naast de erfgenamen van Godert Jacops van Godewijck huis en erve genaamd den Rooster op de westzijde en Alijt Adriaen Jan Zebrechts weduwe huis en erve op de oostzijde, achter komende tot op de vaart. Tevens bij de koop het huis in de Katerstraat hierachter |
2-5-1556 |
Jan Marck Jan Reijns heeft een schuld voor geleverde mout. Hij stelt tot onderpand zijn huis, brouwhuis en erfenisse genaamd de Kemel in de Gasthuijsstrate, metten hove en erve achter en ook met het huis daarachter in de Katerstraat. Teven zij brouwgetouwe mette tonnen en al zijn toebehoorten |
22-12-1565 |
De erfgenamen van Jan Marck Jan Reijns verkopen aan Annen Marck Jan Reijns, nu gehuwd met Jan Kerstiaen van Linnich, het huis en erve genaamd de Kemel met ganck oost en metten hof ende bleekveld daar achter, gelegen in de Gasthuijsstraet neve Cornelis Jan Mercelis Jan Mertens huijs den Roister west en Cornelis Hubrechts Steenhouwers huis en erve genaamd de Gebroken Peze oost, achter noordwaard metten bleekveld over de vaert comende aen de weduwe en kijnderen van Jan Marck Jan Reijns hof en erve van hun huis in de Katerstraat. Met een borijwech naar de Katerstraat Anne Marck Jan Reijns was eerder gehuwd met Thomas Jacob Cotermans |
20-2-1570 |
Anne Marck Jan Reijns, nu gehuwd met Jannen Kerstiaens van Linnich, geeft haar zoon Jacoppen Thomas Jacop Cotermans, in mindernisse van zijn vaders deel, het huis en erve de Kemel, met de gang oostwaards en met de hof ende bleekveld daar achter |
23-6-1579 |
Jacop Thomas Jacop Cotermans, brouwer, verkoopt Anthonis Jan Anthonis ook brouwer, hujs en erve de Kemel metten ganck daar oostwaard en metten hoff ende bleijckvelt daarachter |
28-4-1603 |
de erfgenamen van Anthonis Jacop Anthonissen verkopen aan Aerden Aert Roovers d’oude het huis en erve genaamd de Kemel metten ganck daer ostwaert neven ende metten hoff ende bleijckvelt daer achter aen |
22-4-1605 |
Aert Aert Aert Roovers verkoopt Jan Peeter Claessen het huis de Kemel aan de Veemarkt, met ganck oost en met het hof of bleekveld daar achter |
20-10-1617 |
Anneke Aelbreght Robijns heeft een schuld bij Jan Peeter Claessen, brouwer in de Kemel, van 800 Rgl. voor geleverde bieren |
12-8-1619 |
Jannen Peeter Claes is brouwer in de Eenhoren aan de Haven |
22-1-1621 |
Jan Peter Claessen brouwt nog steeds in de Eenhoorn aan de Haven |
22-6-1627 |
De erfgenamen van Jan Peeter Claessen verkopen aan Adriaenen Marten Schelmans het huijs en erve genaamd den Kemel met de gang oost, en met het hof of bleekveld daar achter |
15-7-1627 |
Adriaen Marten Schellemans verbindt zijn huis den Kemel als onderpand. Het is gelegen aan de Veemerckt neve huijs den Rooster van Peeter Wouters op deen en huijs de Gebroken Pees van Cornelie … op dandere |
19-4-1629 |
Adriaen Schelmans verkoopt huijs de Kemel met de gang daar oostwaards en de hove oft bleijckvelt daarachter aan aan Folcaert Pauwel van Gerwen wonend ’s-Hertogenbosch. |
8-8-1630 |
Blijkbaar is de koop niet doorgegaan, want op deze datum verkoopt Adriaen Marten Schelmans een cijns van Rgl. uijt zijn huijs de Kemel, gelegen aen de Veemerct neve Peeter Jan Crillaerts huijs den Rooster op deen en Andries Cornelis op dandere |
8-10-1650 |
Adriaen Marten Schelmans verkoopt Niclaes Santermans, als den coop overgenomen te hebben van Jan Henrick Couwenbergh, huijs eertijts een brouwerij geweest zijnde, met de hove daarachter en een vrije uitgang in de Caterstraet en vrije uijtgang op de oostzijde neffens dese huijsinge de Kemel aen de Veemerckt, het huis de Roostel van Wouter Thomas Crillaerts west en huijs de Gebroken Peese van Jan Liberts oost |
29-5-1652 |
Niclaes Santermans verkoopt Peeter Anthonissen Bussers een huis en erve eertijds een brouwerij geweest zijnde, met de hove daarachter en met een vrije uitgang in de Caterstraat en een vrije uitgang op de oostzijde naast dit huis, genaamd den Kemel |
26-1-1726 |
Johan Geraerdt Michgorius koop op deze datum zowel het huis de Sottendans in de Catharinastraat als het huis den Kemel in de Veemarktstraat. Het huis De Kemel koopt hij van Johanna Dirven, weduwe van Jacobus Veragteren. Zij had dit geerfd van Maria Bussers, begijntje, welke het had geerfd van haar vader Peeter Busschers. Het pand is voorheen een brouwerije geweest. Het pand is gelegen aan de Veemarktstraat en heeft een vrije uitgang op de oostzijde |
16-1-1740 |
Johan Gerard Michgorius, oud borgemeester, verkoopt Johan Waelwijck, het huis, plijntie oft erve, voor desen een brouwerije geweest, genaamd den Kemel, met een vrijen uitgang op de oostzijde, gelegen aan de noordzijde van de Veemarktstraet. De verkoper heeft voordien een groot deel bij zijn hof van zijn huis de Sottendans aan de Caterstraete getrokken. De verkoper mag gedurende zijn leven gebruik maken van de gang naar de Veemarktstraat De koper is overleden op 30-10-1747 |
1-6-1748 |
Jacoba van Waas verbindt haar huis den Kemel als onderpand. Het is gelegen aan de noordzijde van de Veemarkt neve huijs van Wierx de Wit west en het huis van Adriana Roovers oost. En zoals zij en haar man Johan Waelwijck gevest zijn 16-1-1740. |
19-9-1754 |
Jacoba van Waas, gehuwd met Pieter Wolfers en weduwe van Johan Waelwijck, verkoopt Cornelia van Beeck, weduwe van Engelbert van Woensel, huijsinge, pleijntie oft erve, met eenen vrijen uijtganck op de oostzijde , genaamd de Kemel, aan de noordzijde van de Veemartstraet |
4-12-1797 |
Johannes van Beek verkoopt aan Clemens Nolden gehuwd met Johanna Le Grand, huis, plein en erve met de vrijen uitgang op de oostzijde, genaamd den Kemel, op de veemarkt neve huijs van Arij Huijsers oost en huis van Jacobus Pistorius west, ten pondboek 155. |
18-2-1805 |
Clemens Nolden verkoopt Ida Peebergh, weduwe Pieter van Siebergen, een huisinge, pleijne en erve, met den vrijen uitgang op de oostzijde nevens deze huizinge, genaamd den Kemel, op de noordzijde van de Veemarkt, nevens de huizinge en erve van de erfgenamen van Arij Huijsers oostwaard en een ander huis van de koopster westwaards, pondboek 155 |
